Portret krytyka z czasów młodości: O odnalezionej książce 'Sztuka na metry' Marcina Giżyckiego

Adam Trwoga

doi:10.36744/k.4340

A Portrait of the Critics as a Young Man

On the rediscovered book 'Sztuka na metry' by Marcin Giżycki

Adam Trwoga

trwoga@pjwstk.edu.pl
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-6972-8249

DOI: https://doi.org/10.36744/k.4340

Abstract

This article describes selected elements from Marcin Giżycki’s biography and writing legacy as an art and film critic. This was done on the basis of surviving press materials, the critic’s private archive and the book Sztuka na metry, found in 2023 and unpublished during his lifetime, which is an interesting record of the time not only in the intellectual biography of the then thirty-year-old Giżycki, but also for the study of art and criticism of the late 1970s in communist Poland. By reviewing the articles included in Sztuka na metry, the distinctive features of Giżycki’s later writing on art are well evident. In addition, an attempt is made to answer the question of why Giżycki did not publish Sztuka na metry.

Keywords:

Marcin Giżycki, art criticism, film criticism, biography, art books

References

Bibliografia polska Estreicherów. Dostęp: 12.12.2024. www.estreicher.uj.edu.pl/skany/?dir=dane_indeks|17
Google Scholar

Giżycki, Ignacy Gozdawa. 1779. Uwagi o przeznaczeniu ludzkim. Wolne tłumaczenie: Pensée sur la predestination de l'homme. La traductione libre. Mohylew: w Drukarni J.W.J.X. Biskupa Biał. Łacińskiego.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1974. „Zenon Wasilewski. Z kogo się śmialiście. 30 lat”. Szpilki, nr 23 (1712):14.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1981. „Zamiast korespondencji”. Literatura, nr 48:13.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1983-1985. Zapisane za granicą. Maszynopis. Archiwum Giżyckiego.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 1989. Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 2001. Koniec i co dalej? Szkice o postmodernizmie, sztuce współczesnej i końcu wieku. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.
Google Scholar

Giżycki, Marcin. 2006. Wenders do domu! Europejskie filmy o Ameryce i ich recepcja w Stanach Zjednoczonych. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.
Google Scholar

Kossakowski, Andrzej. 1977. Polski film animowany 1945–1974. Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar

Kubler, George. 1970. Kształt czasu. Uwagi o historii rzeczy. tłum. Jacek Hołówka, Warszawa: PIW.
Google Scholar

Národní filmový archiv, Ustřední ředitelství československého filmu, R12/A2/1p/9k.
Google Scholar

Nie tylko niezłomni i kolaboranci. Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945–1989, red. Tadeusz Wolsza i Przemysław Wójtowicz. 2014. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar

Osęka, Andrzej. 2011. Strategia Pająka. Wywiad-rzeka. Rozmawia Adam Mazur. Warszawa: Stowarzyszenie 40 000 Malarzy.
Google Scholar

Prodeus, Adriana. 2022. „Always Look on the Bright Side of Life”. Kwartalnik Filmowy, nr 120 (grudzień):232-36. https://doi.org/10.36744/kf.1447.
DOI: https://doi.org/10.36744/kf.1447 Google Scholar

Słownik polskiej krytyki artystycznej XX i XXI wieku, t. 1: Słownik biograficzny. red. Ryszard Kasperowicz, Marcin Lachowski, Piotr Majewski. 2020. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Sztuka i przyjaciele. Pisma wybrane Danuty Wróblewskiej, red. Karolina Zychowicz. 2021. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury i Jacek Frączak.
Google Scholar

Wierzchowska, Wiesława. 1989. Sąd nieocenzurowany czyli 23 wywiady z krytykami sztuki. Łódź: Film i Literatura.
Google Scholar

Download

pdf (Język polski)

Published

2025-04-29

Cited by

Trwoga, A. (2025) “A Portrait of the Critics as a Young Man: On the rediscovered book ’Sztuka na metry’ by Marcin Giżycki”, Konteksty, 348(1), pp. 165–172. doi: 10.36744/k.4340.

Authors

Adam Trwoga
trwoga@pjwstk.edu.pl
Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych Poland
https://orcid.org/0000-0002-6972-8249

Adam Trwoga – historyk sztuki i filmoznawca. Pracuje na Wydziale Sztuki Nowych Mediów Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych oraz współpracuje z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie. Jako redaktor naukowy (wspólnie z Marcinem Giżyckim) wydał między innymi książki: Magia Animacji. Z archiwum Animatora (2016), Czy Mistrz wie, że wygrał? Księga Jubileuszowa dla Profesora Daniela Szczechury (2020).