Performer vs. Actor?: Grotowski and the Tradition of Italian Theatre
Abstrakt
Artykuł jest prowokacyjną propozycją ustalenia analogii między ostatnim sezonem Grotowskiego (przede wszystkim jego ideą Performera) a jedną z tradycji włoskiego teatru aktorskiego. Ten związek i wspomniana prowokacja opierają się na pojęciu mikro-teatralności i intra-teatralności. Intra-teatralnością nazywamy metodę kompozycyjną, która jest wpisana w tranches de vie wielowarstwowych, wielopokoleniowych biografii aktorów, w ich zdolność do ponownego wykorzystywania sekwencji egzystencjalnych, odtwarzania na scenie skomplikowanej rutyny relacyjnej, którą zespół reprezentuje jako wspólnotę. Często podkreśla się dystans między dwudziestowiecznym Performerem a tradycyjnym włoskim aktorem, jednak w tradycyjnym profilu włoskiego aktora jest coś, co w połowie dwudziestego wieku paradoksalnie zbiega się z misją przypisaną Performerowi przez Grotowskiego. Celem tego artykułu jest przyjrzenie się tym analogiom.
Słowa kluczowe:
Jerzy Grotowski, teatr włoski, aktor, intra-teatralnośćBibliografia
Attisani, Antonio, and Marco Dotti, eds. Bene crudele: Cattivario di Carmelo Bene. Viterbo: Stampa Alternativa, 2004.
Google Scholar
D’Amico, Silvio. Tramonto del Grande Attore. Firenze: La Casa Usher, 1985.
Google Scholar
De Marinis, Marco. “La Duse, il nuovo teatro italiano e il degrado attuale dell’arte attorica.” In Voci e anime, corpi e scritture, edited by Maria Ida Biggi, 376–380. Roma: Bulzoni, 2009.
Google Scholar
De Marinis, Marco. “Leo De Berardinis e il Novecento teatrale: Qualche ipotesi storiografica.” Culture Teatrali, no. 28 (2019): 30–42.
Google Scholar
De Marinis, Marco. Il teatro dopo l’età dell’oro: Novecento e oltre. Roma: Bulzoni, 2013.
Google Scholar
Grotowski, Jerzy. “Dalla compagnia teatrale all’arte come veicolo.” Translated by Carla Pollastrelli. In Opere e sentieri. Volume 2, Testi 1968–1998. Edited by Antonio Attisani and Mario Biagini. Roma: Bulzoni, 2007.
Google Scholar
Grotowski, Jerzy. “Performer.” Translated by Thomas Richards. In The Grotowski Sourcebook, edited by Lisa Wolford and Richard Schechner, 376–380. London: Routledge, 1997.
Google Scholar
Grotowski, Jerzy. Toward a Poor Theatre. Edited by Eugenio Barba. New York: Routledge, 2002.
Google Scholar
Mango, Lorenzo. “Studiare la recitazione nell’epoca delle avanguardie: Alcune questioni metodologiche.” Acting Archives Review 5, no. 9 (2015): 19–58.
Google Scholar
Meldolesi, Claudio. Fra Totò e Gadd: Sei invenzioni sprecate dal teatro italiano. Roma: Bulzoni, 1987.
Google Scholar
Meldolesi, Claudio. Pensare l’attore. Roma: Bulzoni, 2013.
Google Scholar
Meldolesi, Claudio. “Questo strano teatro creato dagli attori artisti nel tempo della regia, che ha rigenerato l’avanguardia storica insieme al popolare: Come un editoriale.” Teatro e Storia 11, no. 18 (1996): 9–23.
Google Scholar
Meldolesi, Claudio, ed., La terza vita di Leo: Gli ultimi vent’anni del teatro di Leo De Berardinis a Bologna. Corazzano: Tivillus, 2010.
Google Scholar
Pavis, Patrice. “Performer.” In Dictionary of the Theatre: Terms, Concepts, and Analysis, translated by Christine Shantz, 261–262. Toronto: University of Toronto Press, 1998.
DOI: https://doi.org/10.3138/9781442673908
Google Scholar
Personè, Luigi Maria. Fedelissima della Duse: Scritti di Enif Angiolini Robert. Prato: Società pratese di storia patria, 1988.
Google Scholar
Petrolini, Ettore. Un po’ per celia, un po’ per non morir. . . Roma: Newton, 1993.
Google Scholar
Schechner, Richard. Between Theatre and Anthropology. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1985.
Google Scholar
Schino, Mirella. Racconti del Grande Attore: Tra la Rachel e la Duse. Imola: Cue Press, 2016.
Google Scholar
Tofano, Sergio. Il teatro all’antica italiana. Milano: Adelphi, 2017.
Google Scholar
Tomasello, Dario. La drammaturgia italiana contemporanea: Da Pirandello al futuro. Roma: Carocci, 2016.
Google Scholar
Turner, Victor. The Ritual Process: Structure and Anti-Structure. Chicago: Aldine Publishing, 1969.
Google Scholar
Autorzy
Dario TomaselloUniversity of Messina Włochy
https://orcid.org/0000-0002-8625-7485
Dario Tomasello - profesor zwyczajny historii teatru i performansu na Uniwersytecie w Mesynie, gdzie koordynuje studia DAMS (założone w 2007 roku) i kieruje International Centre for Studies on the Performativity of the Arts and Social Imaginaries (UNIVERSITEATRALI, założone w 2010 roku). Jego zainteresowania naukowe dotyczą głównie studiów nad performansem i aktorstwa.
Statystyki
Abstract views: 39PDF downloads: 12
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dario Tomasello
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
