Theater’s Harmless Opium: «The Tragedy of Eumenes» by Tadeusz Rittner
Sabina Brzozowska
hellosab@op.plUniversity of Opole, Poland (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-4891-4429
Abstract
According to Zbigniew Raszewski, Tragedia Eumenesa (The Tragedy of Eumenes) was one of Tadeusz Rittner’s worst plays. The present article engages polemically with this opinion. It evokes favourable reviews that followed the play’s 1920 premiere at the Juliusz Słowacki Theater in Kraków, as well as Lesław Eustachiewicz’s positive assessment from 1961. It also revisits the reviews of the 1922 flop at the Reduta Theater, which, paradoxically, reveal the text’s potential, namely the possibility of reading of the manuscript. Rittner’s comedy employs a poetics of the grotesque, farce, and irony, and, above all, uses overt theatricality and the category of dream as quasi reality. The author of the article identifies the theoretical foundations of this late drama in Rittner’s programmatic essay O snach i bajkach (On Dreams and Fairy Tales, 1909), where he does not renounce kitsch or fairy-tale props. The analysis leads to the conclusion that in The Tragedy of Eumenes, Rittner consciously engages in a dialogue with the aesthetics characteristic of the decline of the Habsburg monarchy—with its fascination with masquerade and Spanish theatre, as well as the poetics of dream and adventurous fairy-tale—and at the same time opens his text to multiple staging possibilities.
Keywords:
Tadeusz Rittner, comedy, Polish drama, Polish theater 1918–1939, Zbigniew RaszewskiReferences
Bettelheim, Bruno. „O Sindbadzie Żeglarzu i o Sindbadzie Tragarzu: Id (to we mnie) i ego (ja we mnie)”. In Cudowne i pożyteczne: O znaczeniach i wartościach baśni, tłumaczenie i przedmowa Danuta Danek, t. 1, 167–172. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
Google Scholar
Brzozowska, Sabina. „«Jak gdyby to była prawda…»: Podejrzany realizm i podejrzany modernizm Tadeusza Rittnera”. Wielogłos, nr 3 (2020): 35–55. https://doi.org/10.4467/2084395XWI.20.021.12829.
DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.20.021.12829
Google Scholar
Eustachiewicz, Lesław. „Pochwała Tragedii Eumenesa”. Dialog, nr 9 (1961): 144–148.
Google Scholar
Magris, Claudio. Mit habsburski w literaturze austriackiej moderny. Tłumaczenie Elżbieta Jogałła i Joanna Ugniewska. Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2019.
Google Scholar
Małkowska, Hanna. Wspomnienia z „Reduty”. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
Google Scholar
Milanowski, Anna. „Czy Tadeusz Rittner był pisarzem polskim czy austriackim”. In Recepcja literacka i proces literacki: O polsko-niemieckich kontaktach literackich od modernizmu po okres międzywojenny, redakcja German Ritz i Gabriela Matuszek, 63–85. Kraków: Universitas, 1999.
Google Scholar
Osterwa, Juliusz. Reduta i teatr: Artykuły, wywiady, wspomnienia 1914–1947. Opracowanie Zbigniew Osiński i Teresa Grażyna Zabłocka. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1991.
Google Scholar
Ratajczakowa, Dobrochna. „Światoobraz komedii”. In W krysztale i w płomieniu: Studia i szkice o dramacie i teatrze, 233–256. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. „Sprawa Tadeusza Rittnera”. In Tadeusz Rittner, Dramaty, wstęp i opracowanie Zbigniew Raszewski, t. 1, 7–31. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966.
Google Scholar
Raszewski Zbigniew. Wstęp do: Tadeusz Rittner, Głupi Jakub, Wilki w nocy, wstęp i opracowanie Zbigniew Raszewski, LXXXV–C. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1956.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. Wstęp do: Tadeusz Rittner, W małym domku, wstęp i opracowanie Zbigniew Raszewski, III–XXXIII. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1956.
Google Scholar
Sugiera, Małgorzata. „Konstelacje: Raszewski jako twórca kanonu sztuk Zapolskiej i Rittnera”. In Raszewski dzisiaj czytany, redakcja Agata Adamiecka-Sitek i Dorota Buchwald, 128–153. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2014.
Google Scholar
Authors
Sabina Brzozowskahellosab@op.pl
University of Opole, Poland Poland
https://orcid.org/0000-0003-4891-4429
Sabina Brzozowska - PhD, Professor of Literary Studies at the Opole University. She works at the Institute of Literary Studies of the Opole University. Her research interests include the literature of Young Poland, drama, theater, and comparative studies. She published i.a.: W zwierciadle idei: Literatura Młodej Polski – konteksty (Warszawa, 2018) and Człowiek i historia w dramatach Tadeusza Micińskiego (Opole, 2009).
Statistics
Abstract views: 327PDF downloads: 229
License
Copyright (c) 2022 Sabina Brzozowska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
