Theater Out in the Streets: Urban Space in Historical School Theaters
Małgorzata Mieszek
malgorzata.mieszek@filologia.uni.lodz.plUniversity of Łódź (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-0737-6233
Abstract
The article discusses the use of urban space in plays and theatrical and paratheatrical undertakings of school theatres in the Old Poland period (16th to 18th century). The analysed texts include dramas, dialogues, as well as chronicles and occasional accounts of paratheatrical events organized in various cities to celebrate religious and secular holidays. The interpretation focuses on how the cityscape and atmosphere changed during performances staged in cemeteries, streets, or squares. Attention is paid also to the expansion of the visual aspect of the performances and multiplication of means of artistic expression in the urban space (costumes, song and dance, pyrotechnics, the use of symbols, references to emblematic images, props). The article emphasizes the social and culture-making dimension of the participation of school theatres in local and nation-wide events. Leaving the school buildings behind, students got involved in a performative process of creating a theatre of participation; the people in the streets were to become active co-participants in the performance. An important factor in their activation was the theatrical transformation of the familiar urban space.
Keywords:
16th–18th-century school theater, early modern paratheatrical events, occasional literature, religious processionsReferences
Abramowska, Janina. „Peregrynacja”. W: Głowiński i Okopień-Sławińska, Przestrzeń i literatura, 125–158.
Google Scholar
Awianowicz, Bartosz Bogusław. „Urbes laudandi ratio: Antyczna teoria pochwały miast i jej recepcja w De inventione et amplificatione oratoria Gerarda Bucoldianusa oraz w Essercitii di Aftonio Sofista Orazia Toscanelli”. Terminus 11, z. 1/2, (2009): 15–32.
Google Scholar
Benevolo, Leonardo. Miasto w dziejach Europy. Tłumaczenie Hanna Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Krąg, 1995.
Google Scholar
Bieńkowski, Tadeusz. „Antyk w szkolnym dramacie pijarskim w Polsce”. Meander 16, nr 1 (1961): 313–322.
Google Scholar
Bieńkowski, Tadeusz. „Pogłosy antyku w szkolnym dramacie różnowierczym w Polsce (szkolne sceny w Gdańsku, Elblągu i Toruniu)”. Meander 18, nr 4 (1963): 159–167.
Google Scholar
Bieńkowski, Tadeusz. „Teatr i dramat szkół różnowierczych w Polsce: Zarys ogólnej charakterystyki”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 13 (1968): 51–79.
Google Scholar
Bogucka, Maria. Życie codzienne w Gdańsku: Wiek XVI–XVII. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967.
Google Scholar
Buszewicz, Elwira. Cracovia in Litteris: Obraz Krakowa w piśmiennictwie doby Odrodzenia. Kraków: Universitas, 1998.
Google Scholar
Chrościcki, Juliusz A. Sztuka i polityka: Funkcje propagandowe sztuki w epoce Wazów 1587–1668. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983.
Google Scholar
Dziechcińska, Hanna. Oglądanie i słuchanie w kulturze dawnej Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.
Google Scholar
Dziechcińska, Hanna. „Świadomość urbanistyczna: Tradycja i ewolucja”. W: Rzeczpospolita domów IV: Domy miejskie, redakcja Krystyna Krawiec-Złotkowska, 189–194. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, 2015.
Google Scholar
Głowiński, Michał, i Aleksandra Okopień-Sławińska, red. Przestrzeń i literatura. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.
Google Scholar
Handke, Ryszard. „Unaocznianie przestrzeni w epice a jej percepcja w dramacie”. W: Głowiński i Okopień-Sławińska, Przestrzeń i literatura, 45–53.
Google Scholar
Judkowiak, Barbara. „Teatr jezuicki jako teatr masowy: Pytania o masowość w kulturze teatralnej jezuitów XVI–XVIII wieku na przykładzie polskim”. W: Teatr masowy, teatr dla mas, redakcja Małgorzata Leyko, 79–99. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Kadulska, Irena, red. Europejskie związki dawnego teatru szkolnego i europejska wspólnota dawnych kalendarzy. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2003.
Google Scholar
Kadulska, Irena. „Publiczność szkolnego teatru jezuickiego w XVIII wieku: W kręgu reguł, norm i praktyki”. W: Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, redakcja Hanna Dziechcińska, 95–115. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
Google Scholar
Kadulska, Irena. „Wędrówka jako praktyka i zwyczaj szkolnego teatru”. W: Kadulska, Europejskie związki dawnego teatru szkolnego, 81–89.
Google Scholar
Kościelak, Sławomir. Jezuici w Gdańsku: Od drugiej połowy XVI do końca XVIII wieku. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 2003.
Google Scholar
Michałowska, Teresa. „Kochanowskiego poetyka przestrzeni: Wizja horyzontalna”. Pamiętnik Literacki 70, nr 1 (1979): 3–30.
Google Scholar
Mieszek, Małgorzata. Intermedium polskie XVI–XVIII w. (teatry szkolne). Kraków: Collegium Columbinum, 2007.
Google Scholar
Niedźwiedź, Jakub. Kultura literacka Wilna (1323–1655): Retoryczna organizacja miasta. Kraków: Universitas, 2012.
Google Scholar
Okoń, Jan. Dramat i teatr szkolny: Sceny jezuickie XVII wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.
Google Scholar
Okoń, Jan. Wychowanie do społeczeństwa w teatrach szkolnych jezuitów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kraków: Collegium Columbinum, 2018.
Google Scholar
Pasek, Monika. „Słowo – obraz – spektakl: Korespondencja sztuk w opisach wileńskich procesji na Boże Ciało autorstwa Walentego Bartoszewskiego”. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ: Nauki Społeczne 3, nr 14 (2016): 69–83.
Google Scholar
Pawlak, Marian. Dzieje gimnazjum elbląskiego w latach 1535–1772. Olsztyn: Pojezierze, 1972.
Google Scholar
Poplatek, Jan. Studia z dziejów jezuickiego teatru szkolnego w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1957.
Google Scholar
Sławiński, Janusz. „Przestrzeń w literaturze: Elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości”. W: Głowiński i Okopień-Sławińska, Przestrzeń i literatura, 9–22.
Google Scholar
Taraszkiewicz, Jacek. „Pijarski teatr szkolny w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1658–1740”. W: Kadulska, Europejskie związki dawnego teatru szkolnego, 34–39.
Google Scholar
Witczak, Tadeusz. Teatr i dramat staropolski w Gdańsku (przegląd historycznomateriałowy). Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 1959.
Google Scholar
Wójcik, Rafał. „Stemmata Posnaniensia: O wierszach na herb miasta Poznania w drukach oficyny Jana Wolraba (1578–1636)”. Kronika Miasta Poznania, nr 4 (2006): 71–88.
Google Scholar
Żukowski, Jacek. „Maszkary Bakcha, czyli król Władysław tańczy”. Barok 40, nr 1 (2013): 33–85.
Google Scholar
Authors
Małgorzata Mieszekmalgorzata.mieszek@filologia.uni.lodz.pl
University of Łódź Poland
https://orcid.org/0000-0002-0737-6233
Małgorzata Mieszek - assistant professor in the Department of Early Literature, Editing, and Ancillary Sciences at the University of Łódź. Her academic interests include: early modern theater, with particular emphasis on school scenes, popular literature. Author of monographs on school intermedia (2007), the playwriting oeuvre of Jan Bielski SJ (2020) and the edition of Stanisław Sadowski's tragedy Peomer, King of Messen (2020).
Statistics
Abstract views: 333PDF downloads: 291
License
Copyright (c) 2022 Małgorzata Mieszek
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Małgorzata Mieszek, St. Genesius on the Jesuit Stage in Sambor , Pamiętnik Teatralny: Vol. 73 No. 1 (2024): The Right to Dance
