Łódź, a City of Migrants: Its Theatrical Representation in Wiktor Dłużniewski’s Play "Wyprawa do Ameryki"
Karolina Prykowska-Michalak
kprykows@uni.lodz.plUniversity of Łódź (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-1560-1645
Abstract
The author analyses Wiktor Dłużniewski’s drama Wyprawa do Ameryki (Journey to America) in the context of social themes present in Polish realistic drama in the first half of the 19th century. She focuses on the process of economic migration, a new type of protagonist—homo novus, the settler/migrant/stranger—and the setting of the play, i.e. the city of Łódź in the first half of the 19th century. Among the many descriptions and literary interpretations of Łódź, only a few works, including Wyprawa do Ameryki, refer to its rise as a result of the influx of migrants or to the complex social and ethnic relations this entailed.
Disclosure Statement
Keywords:
theatre in Łódź, theatre and migration, Polish dramaturgy in the 19th centuryReferences
Badowska, Katarzyna, Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, and Krystyna Radziszewska, eds. City of Modernity: Łódź. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2023.
Google Scholar
Badziak, Kazimierz. „Ludność Łodzi 1820–1914: Dynamika rozwoju, stosunki narodowościowe i wyznaniowe”. W: Łódź wielowyznaniowa: Dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku, redakcja Kazimierz Badziak et al. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014.
Google Scholar
Bieda, Justyna, Dorota Wiśniewska-Jóźwiak. „Warunki osadnictwa w Łodzi w I połowie XIX wieku w świetle składanych protokołów deklaracyjnych”, Studia z Dziejów Państwa i Prawa: Badania nad rozwojem instytucji politycznych i prawnych 16 (2013): 183–200.
Google Scholar
Bömelburg, Hans-Jürgen. Lodz: Geschichte einer multikulturellen Industriestadt im 20. Jahrhundert. Schöningh: Brill, 2022.
Google Scholar
Dłużniewski, Wiktor. Wyprawa do Ameryki. Łódź: eConn, 2012.
Google Scholar
Fiszbak, Jolanta. Mity „ziemi obiecanej” w regionalnej literaturze Łodzi: Między grą wyobraźni, fikcją literacką a historią. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013.
Google Scholar
Flatt, Oskar. Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym. Warszawa, 1853.
Google Scholar
Grabarczyk, Tadeusz, red. Łódź poprzez wieki: Historia miasta. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2023.
Google Scholar
Kaczmarek, Ryszard. „Wiktor Dłużniewski, pierwszy piewca Łodzi”. Prace Polonistyczne 12 (1955): 381–402.
Google Scholar
Kołodziej, Wincenty. „Emigracja Polaków do USA i jej etapy”. Krakowskie Studia Małopolskie, nr 9 (2005): 181–205.
Google Scholar
Koter, Marek, Mariusz Kulesza, Wiesław Puś, i Pytlas Stefan, red. Wpływ wielonarodowego dziedzictwa kulturowego Łodzi na współczesne oblicze miasta. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2005.
Google Scholar
Kowalska, Aniela. „Nieznany łódzki utwór sceniczny o «ziemi obiecanej»”. Prace Polonistyczne 22 (1966): 3–77.
Google Scholar
Kowalska, Aniela. „Wiktor Dłużniewski, autor Wyprawy do Ameryki”. Prace Polonistyczne 23 (1967): 168–187.
Google Scholar
Kuligowska-Korzeniewska, Anna. Scena obiecana: Teatr polski w Łodzi 1844–1918. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1995.
Google Scholar
Krupa-Ławrynowicz, Aleksandra, i Katarzyna Orszulak-Dudkowska, red. Miasto – mozaika: Opis kulturowy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2023.
Google Scholar
Partyga, Ewa. Wiek XIX: Przedstawienia; Teatr publiczny 1765–2015. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2016.
Google Scholar
Ratajczakowa, Dobrochna. „Dramat i quinta essentia, piąty żywioł świata”. W: Pieniądz w literaturze i teatrze: Materiały z sympozjum „Temat pieniądza w literaturze i teatrze”; Uniwersytet Gdański; Gdańsk 17–18 stycznia 2000. Redakcja Józef Bachórz. Sopot: Pracownia „Impuls”, 2000, dostęp 8 października 2025, https://literat.ug.edu.pl/pieniadz/0005.htm.
Google Scholar
Sienkiewicz, Henryk. Listy z podróży do Ameryki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.
Google Scholar
Szkutnik, Piotr. „Sprowadzanie użytecznych cudzoziemców: Osadnicy w zachodniej części Królestwa Polskiego w pierwszej połowie XIX w. na przykładzie przodków autora”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 61, nr 3 (2013): 409–422.
Google Scholar
Vimard, Henryk. Łódź, Manszester polski. Łódź: Biblioteka „Tygla Kultury”, 2001.
Google Scholar
Wójcik, Marcin. „Rozwój osadnictwa wiejskiego w województwie łódzkim”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, nr 8 (2008): 115–122.
Google Scholar
Authors
Karolina Prykowska-Michalakkprykows@uni.lodz.pl
University of Łódź Poland
https://orcid.org/0000-0003-1560-1645
Karolina Prykowska-Michalak – works at the Department of Drama and Theatre of the Institute of Contemporary Culture at the University of Łódź. She heads the NPRH research project Digital Atlas of Polish Theatre Heritage Abroad. She is the vice-president of the Board of the Polish Society for Theatre Research.
Statistics
Abstract views: 0PDF downloads: 0
License
Copyright (c) 2025 Karolina Prykowska-Michalak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Karolina Prykowska-Michalak, Eliza Szymańska, Social, Intercultural, Post-Migrant Theater , Pamiętnik Teatralny: Vol. 69 No. 4 (2020)
