«Ja do radia wejdę»: Radiowe realizacje Marii Wiercińskiej w latach 1946–1952
Katarzyna Flader-Rzeszowska
katarzyna.flader@wp.plUniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4110-9788
Abstrakt
Tekst poświęcony jest twórczości Marii Wiercińskiej z lat 1946–1952, kiedy aktorka i reżyserka skupiła się na pracy dla radia, najpierw w Łodzi, potem we Wrocławiu. Źródłem badawczym jest rękopis Wiercińskiej, porządkujący prace radiowe oraz tekst jej słuchowiska Niebezpieczne życie (1935, premiera radiowa w reżyserii Michała Meliny w tym samym roku), dotychczas nieanalizowany i niepublikowany. Zachowany scenariusz pochodzi z 1946, wtedy Wiercińska sama reżyserowała słuchowisko (emisja 1947). Egzemplarz z notatkami i skreśleniami autorki umożliwia prześledzenie, jak rozumiała i realizowała zasady twórczości w nowym medium. Wymienione źródła oraz korespondencja Wiercińskiej potwierdzają, że radio było jej pasją, pokazują miejsce prac radiowych w jej dorobku i wpływ doświadczeń w dziedzinie recytacji na pracę z mikrofonem. Perspektywa mikrohistorii pozwala dokładnie zbadać wybraną formę działalności twórczej artystki nieco zapomnianej. Artykuł poszerza wiedzę o kobietach współtworzących polski teatr w XX wieku.
Słowa kluczowe:
Maria Wiercińska, radio, audycja poetycka, słuchowisko radiowe, Niebezpieczne życie, recytacjaBibliografia
Bardijewska, S. (2001). Nagie słowo: Rzecz o słuchowisku. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
Google Scholar
Byrski, T. (1947). Słuchamy radia cz. 8. Dziennik Łódzki, 7.05.
Google Scholar
Byrski, T. (1947). Słuchamy radia cz. 2. Dziennik Łódzki, 7.03.
Google Scholar
Chałupnik, A., & Łuksza, A. (red.). (2018). Rodzaju żeńskiego: Antologia dramatów. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Duniec, K. (2017). Dwudziestolecie: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny.
Google Scholar
Krakowska, J. (2016). PRL: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, państwowy Instytut Wydawniczy, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Krakowska, J. (red.). (2018). Agora: Statystyki. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Krasiński, E. (1960). Edmund Wierciński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Krasiński, E. (1977). Maria Wiercińska: Przyjaźnie artystyczne. Teatr, 9, 24-26.
Google Scholar
Łastowiecki, J. (2019). Specyfika odbioru słuchowiska radiowego na przykładzie polskich realizacji gatunku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Osiński, Z. (2003). Pamięć Reduty: Osterwa, Limanowski, Grotowski. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Google Scholar
Ostrowski, A. (1967). „Hedda Gabler” Henryka Ibsena. Ekran, 10.09.
Google Scholar
Pawlik, A. (2014). Teatr radiowy i jego gatunki. Toruń: Wydawnictwo MADO.
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa, E. (2000). Słuchowiska Polskiego Radia w o kresie piętnastolecia 1925-1939: Fakty, wnioski, przypuszczenia (t. I, II). Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa, E., Bachura, J., & Pawlik, A. (2011). Dwa teatry: Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Tuwim, J. (1935) List do redakcji „Dodatku Radiowego”. Gazeta Polska, 1.04.
Google Scholar
Wiercińska, M., & Wierciński, E. (2013). Korespondencja 1926-1944 (M. Piekut, red.). Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Wiercińska, M., & Wierciński, E. (2013). Korespondencja 1946-1957 (M. Piekut, red.). Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Zwolińska, B. (2019). Twórczość Tadeusza Różewicza w radiu: Studium przypadku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Źródła niepublikowane
Google Scholar
Wiercińska, M. (1946). Niebezpieczne życie. Maszynopis: Pracownia Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN.
Google Scholar
Wiercińska, M. (b. d.). Jeszcze o poezji w mikrofonie. Maszynopis: Pracownia Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN.
Google Scholar
Wiercińska, M. (b. d.). Notatniki, Rękopis: Pracownia Dokumentacji Teatru Instytutu Sztuki PAN.
Google Scholar
Wiercińska, M. (b. d.). Role Marii Wiercińskiej. Maszynopis: Pracownia Dokumentacji Teatru im. Barbary Krasnodębskiej Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Flader-Rzeszowskakatarzyna.flader@wp.pl
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Polska
https://orcid.org/0000-0002-4110-9788
Dr. hab., prof. UKSW. Wykładowczyni na kierunku Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, profesorka w Katedrze Komunikacji Kulturowej i Artystycznej UKSW, w latach 2017-2020 redaktor naczelna kwartalnika „Kultura – Media – Teologia”, zastępczyni redaktora naczelnego miesięcznika „Teatr”. Autorka książek Teatr przeciwko śmierci. Kryptoteologia Tadeusza Kantora (Warszawa 2015), Promieniowanie rapsodyzmu. W kręgu myśli i praktyki teatralnej Mieczysława Kotlarczyka (Warszawa 2008).
Statystyki
Abstract views: 254PDF downloads: 171
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Katarzyna Flader-Rzeszowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
