Drama Translation in Polish Reference Literature on Translation: Preliminary Observations
Barbara Bibik
bb@umk.plNicolaus Copernicus University (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-6120-1792
Abstract
This overview article presents the problems of translating dramas and texts for the stage as raised in the Polish reference literature on translation. It evokes both scholarly works and the translators’ own remarks on their workshop. Although drama translation has not drawn as much interest as the translation of poetry or literary prose, it is not a terra incognita in Polish reference literature. Publications on drama translation do exist, but they remain rather scattered. The author of the article focuses on the issues that definitely come to the fore in translation theory and practice, namely dialogue and the category of stageability, and she briefly signals other problems of drama translation.
Keywords:
drama, translation, dialogue, stageability, drama translation, translation history in PolandReferences
Baczyńska, Beata. „Książę Niezłomny”: Hiszpański pierwowzór i polski przekład. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
Google Scholar
Bajer, Michał. Klasycyzm, przekład, prestiż: Oświeceniowe spolszczenia tragedii Corneille’a i Racine’a (1740–1830) w perspektywie historycznoliterackiej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2020.
Google Scholar
Bal, Ewa. „«Jak działać przekładami?»: O tłumaczeniu tekstów dla teatru w kontek- ście performatywnego zwrotu w humanistyce”. Przekładaniec 31 (2015): 31–54.
Google Scholar
Balcerzan, Edward, red. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440–1974: Antologia. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977.
Google Scholar
Barańczak, Stanisław. Ocalone w tłumaczeniu: Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dołączeniem antologii przekładów. Poznań: Wydawnictwo a5, 1992.
Google Scholar
Bibik, Barbara. „(Nie)typowa rola tłumacza tekstów dramatycznych”. Między Oryginałem a Przekładem 24, nr 1 (2018): 89–102.
DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.24.2018.39.06
Google Scholar
Bibik, Barbara. „Zapomniani tłumacze starożytnych greckich tragedii na język polski”. Porównania, nr 26 (2020): 123–138.
DOI: https://doi.org/10.14746/por.2020.1.7
Google Scholar
Bibik, Barbara. „Zygmunt Węclewski under the influence of the XIXth century’s theatre and literature”. Eos 104, z. 2 (2016): 363–376.
Google Scholar
Bukowski de Bończa, Piotr, i Magda Heydel, red. Polska myśl przekładoznawcza: Antologia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
Google Scholar
Bukowski de Bończa, Piotr, i Paweł Zarychta. Między literaturami: Rozmowy z tłumaczami o pisarzach języka niemieckiego. Kraków: Universitas, 2021.
Google Scholar
Cetera, Anna. Enter Lear: The Translator’s Part in Performance. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323529224
Google Scholar
Cetera, Anna. „«Geniusz daje temę, poeta ją wariuje», czyli o frapującej (nie) możności redagowania Szekspira w oryginale”. Przekładaniec 26 (2018): 82–97.
DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.18.005.9547
Google Scholar
Cetera, Anna. „Lear w «reżyserii» Stanisława Barańczaka”. Poznańskie Studia Polonistyczne 26 (1999): 115–128.
Google Scholar
Cetera, Anna. Smak morwy: U źródeł recepcji przekładów Szekspira w Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
Google Scholar
Cetera-Włodarczyk, Anna, i Alicja Kosim. Polskie przekłady Shakespeare’a w XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323538981
Google Scholar
Cetera-Włodarczyk, Anna, Mateusz Godlewski, i Przemysława Pożar. Polskie przekłady Shakespeare’a w XX i XXI wieku: Zasoby, strategie, recepcja. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2024.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323565871
Google Scholar
Hańska, Katarzyna. „Tłumacze wobec dylematu Hamleta”. W: Przekład artystyczny. Tom 5, Strategie translatorskie, redakcja Piotr Fast. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1993.
Google Scholar
Kamińska, Aleksandra. „Tłumacz kontra płeć, czyli sceniczność w przekładzie”. Przekładaniec 31 (2015): 169–181.
Google Scholar
Krysztofiak, Maria. Przekład literacki a translatologia. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1999.
Google Scholar
Kwaśniewska-Urban, Paulina. Służąc dwóm panom: Carlo Goldoni w polskim przekładzie. Kraków: Pasaże, 2020.
Google Scholar
Łanowski, Jerzy. „Przekłady dramatu antycznego: Z doświadczeń tłumacza”. W: Siew Dionizosa: Inspiracje Grecji antycznej w teatrze i dramacie XX wieku w Europie Środkowej i Wschodniej, redakcja Jerzy Axer i Zbigniew Osiński. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1997.
Google Scholar
Łukaszewicz, Justyna. Dramaty Franciszka Zabłockiego jako przekłady i adaptacje. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
Google Scholar
Łukaszewicz, Justyna. „Franciszek Kowalski, épigone de la polonisation à la mode dix-huitiéme”. Romanica Wratislaviensia 55 (2008): 57–68.
Google Scholar
Miszalska, Jadwiga. „Tragicznych igrzysk pieśń uczy nas cnoty”: Przekłady z języka włoskiego jako źródło polskiej dramaturgii poważnej do końca XVIII wieku.
Google Scholar
Kraków: Collegium Columbinum, 2013.
Google Scholar
Parchem, Wojciech. „Kwestia sceniczności tłumaczeń utworów dramatycznych w wybranych badaniach nad przekładem”. Acta Philologica 45 (2014): 71–77.
Google Scholar
Ratajczakowa, Dobrochna. W krysztale i w płomieniu: Studia i szkice o dramacie i teatrze. Tom 1. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
Google Scholar
Romanowska, Agnieszka. „Hamlet” po polsku: Teatralność szekspirowskiego tekstu dramatycznego jako zagadnienie przekładoznawcze. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2005.
Google Scholar
Romanowska, Agnieszka. „Teatralność dyskursu dramatycznego jako problem translatologiczny”. W: Interpretacje dramatu: Dyskurs, postać, gender, redakcja Wojciech Baluch et al. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002.
Google Scholar
Romanowska, Agnieszka. Za głosem tłumacza: Szekspir Iwaszkiewicza, Miłosza i Gałczyńskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017.
Google Scholar
Rusinek, Michał, red. O sztuce tłumaczenia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1955.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Aby język giętki powiedział wszystko, co pomyślała głowa autora: Rozterki tłumacza Plauta”. Meander 53, z. 1 (1998): 25–42.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Plaut w polskich przekładach”. Eos 84, z. 2 (1996): 335–343.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Skąd się biorą didaskalia w przekładach dramatów antycznych? Exemplum: Asinaria Plauta w tłumaczeniu Ewy Skwary”. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae 16 (2004): 67–76.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Spektakl zaklęty w tekście: Wizja antycznego przedstawienia Captivi Plauta”. W: Obrzęd, teatr, ceremoniał w dawnych kulturach, redakcja Justyna Olko. Warszawa: DiG, 2008.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Tłumacz na tropie, czyli o ruchu scenicznym w Phormio (wersy 981–989) Terencjusza”. Przekładaniec 31 (2015): 55–74.
Google Scholar
Skwarczyńska, Stefania. „Swoisty problem przekładu danego tekstu dramatycznego”. W: Pomiędzy historią a teorią literatury. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1975.
Google Scholar
Spyrka, Lucyna. „Teoria i praktyka tłumaczenia tekstu dramatycznego (według słowackiej szkoły przekładu)”. W: Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne, redakcja Piotr Fast. Katowice: Śląsk, 1998.
Google Scholar
Authors
Barbara Bibikbb@umk.pl
Nicolaus Copernicus University Poland
https://orcid.org/0000-0002-6120-1792
Barbara Bibik - professor at the Nicolaus Copernicus University in Torun, works at the Department of Classical Philology; she deals with Greek tragedy and its reception, as well as the problems of translation from classical languages. She is co-editor, together with Monika Krajewska, of a series (festivals and publications) entitled Za kulisami: Toruńskie spotkania wokół dramatu. She is co-director of the Research Group - Performatics and Drama Translation Studies at the Faculty of Humanities at the Nicolaus Copernicus University.
Statistics
Abstract views: 32PDF downloads: 50
License
Copyright (c) 2024 Barbara Bibik
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
