The Harlequin behind the Cordon: Aspects of the Polish Reception of Nikolai Evreinov in 1921–1932
Mateusz Masłowski
Russian Institute of Theatre Arts (GITIS) (Russian Federation)
https://orcid.org/0000-0003-3119-6184
Abstract
For Nikolai Evreinov, a Russian playwright, director, and theatre thinker, author of the theory of the “theatralisation of life”, the Polish theatre culture of the 1920s became a real window to Europe. This article presents selected contexts for the Polish reception of his manifesto play, Самое главное (The Chief Thing), from the first stagings at Teatr im. Juliusza Słowackiego (Juliusz Słowacki Theatre) in Kraków and Teatr Polski (Polish Theatre) in Warsaw, through the discussions about the theoretical message of the work, to attempts at assimilating the Russian author’s whole output. It discusses the influence of Stanisław Przybyszewski’s work on the theory and practice of Evreinov’s monodrama. It compares Evreinov’s understanding of naturalism and his views on the art of acting and theatre with those of his friend Stanisława Wysocka, the Polish actress. It presents the balance of the Russian director’s guest appearances in Warsaw in 1925: the legal regulations concerning his works and his new contacts with representatives of the art world, but also negative reviews. The appendix features a selection of Evreinov’s correspondence with Polish theatre figures: Zofia Nałkowska, Julian Tuwim, Emil Zegadłowicz, Stanisława Wysocka, and Eugeniusz Świerczewski, from the turn of the 1930s.
Keywords:
Nikolai Evreinov, Stanisław Przybyszewski, Stanisława Wysocka, theatralisation of life, Polish-Russian theatre exchange, The Chief ThingReferences
Annenkov, Yu. (1991). Nikolay Evreinov. In Yu. Annenkov, Dnevnik moikh vstrec: Tsikl tragediy (Vol. 2, pp. 90–120). Leningrad: Iskusstvo.
Google Scholar
Deych, A. (1966). Golos pamyati: teatral'nyye vpechatleniya i vstrechi. Moskwa: Iskusstvo.
Google Scholar
Dyboski, R. (1922). Wrażenia z teatrów moskiewskich. Przegląd Warszawski, 5, 202–212.
Google Scholar
Etkind, A. (2016). Eros nevozmozhnogo: Istoriya psikhoanaliza v Rossii. Moskwa: Nezavisimaya firma Klass.
Google Scholar
Evreinov, N. (2007). Dvoynoy teatr: Samoye glavnoye: Korabl' pravednykh: Teatr vechnoy voyny. Moskwa: Sovpadeniye.
Google Scholar
Evreinov, N. (1909). Gryadushchiy litsedey. Teatr i iskusstvo, 8, 152–153.
Google Scholar
Evreinov, N. (1909). Vvedeniye v monodramu. Sankt Petersburg: Izdaniye N. I. Butkovskoy.
Google Scholar
Evreinov, N. (1909). Yazyk tela (K vystupleniyu Miss Maud Allan). Teatr i iskusstvo, 48, 853–854.
Google Scholar
Evreinov, N. (1910). Predisloviye k Predstavleniyu lyubvi. Studiya impressionistov, 1, 49–127.
Google Scholar
Evreinov, N. (red.). (1911). Nagota na stsene. Sankt Petersburg.
Google Scholar
Evreinov, N. (1914). Pro scena sua: rezhissura. Litsedei: Posledniye problemy teatra. Petrograd: Prometey.
Google Scholar
Evreinov, N. (1915). Teatr dlya sebya (Ch. 1: Teoreticheskaya). Sankt Petersburg: Izdaniye N. I. Butkovskoy.
Google Scholar
Evreinov, N. (1916). Teatr dlya sebya (Ch. 2: Pragmaticheskaya). Sankt Petersburg: Izdaniye N. I. Butkovskoy.
Google Scholar
Evreinov, N. (1917). Teatr dlya sebya (Ch. 3: Prakticheskaya). Sankt Petersburg: Izdaniye N. I. Butkovskoy.
Google Scholar
Evreinov, N. (1920). Stsena teatra i stsena zhizni: k postanovke p'yesy Samoye glavnoye v Vol'noy komedii. Zhizn' iskusstva, 24–26.12.
Google Scholar
Evreinov, N. (1923). V kulisakh dushi. W: N. Evreinov, Dramaticheskiye sochineniya (t. 3, s. 31–41). Petrograd: Academia.
Google Scholar
Evreinov, N. (1958). Zhivopis' i teatr: Tvorcheskiy put' S. Sudeykina kak zhivopistsa v teatre. Grani, 39, 160–172.
Google Scholar
Evreinov, N. (1998). V shkole ostroumiya: Vospominaniya o teatre Krivoye zerkalo. Moskwa: Iskusstvo.
Google Scholar
Evreinov, N. (2002). Demon teatral'nosti. Sankt Petersburg–Moskwa: Letniy sad.
Google Scholar
Evreinov, N. (2004). Lyubov' pod mikroskopom. Mnemozina: Dokumenty i fakty iz istorii otechestvennogo teatra 20 veka, 3, 87–149.
Google Scholar
Evreinov, N. (2005). Original o portretistakh: K probleme sub'yektivizma v iskusstve. W: N. Evreinov, Original o portretistakh (s. 118–195). Moskwa: Sovpadeniye.
Google Scholar
Evreinov, N. (2012). Otkroveniye iskusstva. Sankt Petersburg: Izdatel'skiy dom Mir.
Google Scholar
Evreinov, N. (2012). Predstavleniye lyubvi. W: T. Dzhurova (red.), N. Evreinov: k 130-letiyu so dnya rozhdeniya: (materialy nauch. konf. 16 fevr. 2009 goda) (s. 67–159). Sankt Petersburg: Rossiyskiy institut istorii iskusstv.
Google Scholar
Ivanov, V. (red.). (2004). Iz dvukh uglov: Perepiska Nikolaya Evreinova s Yuriyem i Yuley Rakitinymi 1928–1938. Mnemozina: Dokumenty i fakty iz istorii otechestvennogo teatra 20 veka, 3, 243–278.
Google Scholar
Jewreinow, M. (1923). Z teatralnych inwencji M. Jewreinowa. Słowo, 28.04.
Google Scholar
Jewreinow, M. (1924). Apologia teatralności (S. Wysocka, tłum.). Listy z Teatru, 3, 79–84.
Google Scholar
Jewreinow, M. (1924). List Jewreinowa. Listy z Teatru, 3, 86–87.
Google Scholar
Jewreinow, M. (1925). Przyjazd autora Tego, co najważniejsze: Jewreinow w Warszawie (wywiad przepr. E. Świerczewski). Wiadomości Literackie, 7, 6.
Google Scholar
Jewreinow, M. (1929). Rozmowy literackie pod niebem Italii: Za kulisami podczas prób najnowszej sztuki Jewreinowa (wywiad przepr. E. Kleinlerer). Nasz Przegląd, 5.05.
Google Scholar
Jewreinow, M. (1930). Teatr bez szyldu: Wstęp do istoty zjawisk teatralnych. Świat Kulis, 3, 62–65.
Google Scholar
Jewreinow, N. (2008). Teatralizacja życia (N. Woroszylska, tłum.). Dialog, 7–8, 187–213.
Google Scholar
Kashina-Evreinova, A. (1964). N. N. Evreinov v mirovom teatre 20 veka. Paryż.
Google Scholar
Kazanskiy, B. (1925). Metod teatra: Analiz sistemy N. N. Evreinova. Leningrad: Academia
Google Scholar
Krasiński, E. (1991). Teatr Polski Arnolda Szyfmana 1913–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Kryzhitskiy, G. (1976). Dorogi teatral'nyye. Moskwa: Vserossiyskoye teatral'noye obshchestvo.
Google Scholar
Makovskiy, S. (2000). Nikolay Evreinov (1879–1953). W: S. Makovskiy, Portrety sovremennikov: Na Parnase Serebryanogo veka (s. 551–559). Moskwa: AGRAF.
Google Scholar
Meyerkhol'd, V. (1988). V. Kamenskiy: Kniga o Evreinove. Sovremennaya dramaturgiya, 4, 252–255.
Google Scholar
Nicoll, A. (1969). O roli Evreinova v mirovom teatre XX veka: fakty i vyskazyvanija. Russkaja myslʹ, 6.02.
Google Scholar
Nusinova, N. (2003). Kogda my v Rossiyu vernemsya…: russkoye kinematograficheskoye zarubezh'ye 1918–1939. Moskwa: NIIK: Eyzenshteyn-tsentr.
Google Scholar
Nusinova, N. (1994). Zabytyy Stsenariy Nikolaya Evreinova. Kinovedcheskiye zapiski, 23, 6–14.
Google Scholar
Pannenkowa, I. (1925). Teatr i Życie: Wyspiański i Jewreinow. Warszawianka, 11.04.
Google Scholar
Powołocki, S. (1997). Mój romans z teatrem. Łódź: Cyklop.
Google Scholar
Prilezhayeva-Barskaya, B. (1998). Brodyachaya Sobaka. Minuvsheye: istoricheskiy·al'manakh, 23, 381–418.
Google Scholar
Przybyszewski, S. (1954). Listy: t. III 1918–1927, Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich.
Google Scholar
Przybyszewski, S. (1900). Na drogach duszy. Kraków: L. Zwoliński i Spółka.
Google Scholar
Przybyszewski, S. (1905). O dramacie i scenie. Warszawa: Księgarnia Naukowa.
Google Scholar
Przybyszewski, S. (1995). Synagoga szatana i inne eseje. Kraków: Oficyna Literacka.
Google Scholar
Przybyszewski, S. (1904). Synowie ziemi. Malaria. Lwów: Księgarnia Polska B. Połonieckiego.
Google Scholar
Pshibyshevskiy, S. (1905). Kritika. Moskwa: Izdaniye V. M. Sablina.
Google Scholar
Pshibyshevskiy, S. (1906). De Profundis. Deti Satany. Moskwa: Izdaniye V. M. Sablina.
Google Scholar
Pshibyshevskiy, S. (1904). O drame i stsene. Teatr i iskusstvo, 49 -50, 869–873, 892–893.
Google Scholar
Pshibyshevskiy, S. (1905). Syny Zemli. Moskwa: Skorpion.
Google Scholar
Ryzhenkov, V. (2013). Nikolay Evreinov v kul'turnoy zhizni Rossii i zarubezh'ya. Sankt Petersburg: Dmitriy Bulanin.
Google Scholar
Tikhvinskaya, L. (1995). Kabare i teatry miniatyur v Rossii 1908–1917. Moskwa: RIK Kul'tura.
Google Scholar
Sielicki, F. (1974). Mikołaj Jewreinow w Polsce. Acta Universitatis Wratislaviensis, 194, 63–76.
Google Scholar
Sudeykin, S. (1984). „Brodyachaya sobaka”: vospominaniya S. Yu. Sudeykina. Vstrechi s proshlym, 5, 185–194.
Google Scholar
Śliwowscy, W. i R. (1980). Mikołaja Jewreinowa związki z Polską. Pamiętnik Teatralny, 3-4, 393–412.
Google Scholar
Świerczewski, E. (1923) Jewreinow. Życie Teatru, 6–16.
Google Scholar
Świerczewski, E. (1924) Jewreinow. Życie Teatru, 1–6.
Google Scholar
Świerczewski, E. (1924). Teatr rosyjski: Jewreinow. Warszawa: Życie Teatru.
Google Scholar
Węgrzyniak, R. (2008). Jewreinow w polskim teatrze. Dialog, 7–8, 214–223.
Google Scholar
Wilski, Z. (1982). Wielka tragiczka. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Wilski, Z. (1973). Poglądy teatralne Wysockiej. W: S. Wysocka, Teatr przyszłości (s. 7–22). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Wysocka, S. (2008). Bo ty jesteś moje fatum: listy Stanisławy Wysockiej do Emila Zegadłowicza 1924–1935. Kielce: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego.
Google Scholar
Wysocka, S. (1930). Mikołaj Jewreinow. Świat Kulis, 3, 60–61.
Google Scholar
Wysocka, S. (1931). Mikołaj Jewreinow, Słowo, 4.12.
Google Scholar
Wysocka, S. (1930). Teatralizacja teatru i życia. Kurier Poznański, 1.03.
Google Scholar
Wysocka, S. (1973). Teatr przyszłości. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Authors
Mateusz MasłowskiRussian Institute of Theatre Arts (GITIS) Russian Federation
https://orcid.org/0000-0003-3119-6184
Statistics
Abstract views: 479PDF downloads: 463
License
Copyright (c) 2020 Mateusz Masłowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
