Between Trauma and Resentment: Towards Research on the Galician Peasant Uprising and Serfdom Violence in Folk Dramas of the Second Half of the 19th Century
Agata Koprowicz
a.koprowicz@uw.edu.plUniversity of Warsaw (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-0104-5342
Abstract
This article discusses the representation of the (absent) memory of the peasant revolution of 1846 and serfdom-related violence in folk drama from the second half of the 19th century. Theatre is understood here as a vehicle of class memory, in particular of the memory of landed gentry and peasants. Two works by two most popular authors of folk drama in this period are analyzed: Chłopi arystokraci (Aristocratic peasants, 1849) by Władysław Ludwik Anczyc and Wspólne winy (Guilty together, 1882) by Jan Kanty Galasiewicz. The former, usually interpreter as a satire on the realities of the countryside after peasant enfranchisement, is read by the author of the article as a reaction to the trauma induced in the landed gentry by the Galician Peasant Uprising and an attempted reconstruction of stable identities that were shaken by this event. The latter, in turn, whose author came from a peasant family, is presented as a treatise on peasant resentment stemming from the violence of serfdom.
Keywords:
folk drama, serfdom, Galician Peasant Uprising, Władysław Ludwik Anczyc, Jan Kanty Galasiewicz, memoryReferences
Alexander, Jeffrey C. Trauma: A Social Theory. Cambridge: Polity Press, 2012.
Google Scholar
Améry, Jean. Poza winą i karą: Próby przełamania podjęte przez złamanego. Tłumaczenie Ryszard Turczyn. Kraków: Homini, 2007.
Google Scholar
Bańburski, Kazimierz, i Władysław Konieczny, red. Rabacja na Powiślu: Dziennik Marianny Pikuzińskiej i relacje chłopskie o krwawych wydarzeniach 1846 r. Tarnów: Muzeum Okręgowe, 2006.
Google Scholar
Bhabha, Homi. „Mimikra i ludzie: O dwuznaczności dyskursu kolonialnego”. Tłumaczenie Tomasz Dobrogoszcz. Literatura na Świecie, nr 1/2 (2008): 184–195.
Google Scholar
Biskupski, Łukasz. Miasto atrakcji: Narodziny kultury masowej na przełomie XIX i XX wieku; Kino w systemie rozrywkowym Łodzi. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2013.
Google Scholar
Bryk, Aleksander. Karol Namysłowski i jego orkiestra. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1980.
Google Scholar
Bugajewski, Maciej. „Resentyment w refleksji Jeana Améry’ego nad czasem i historią”. Sensus Historiae. Studia Interdyscyplinarne, nr 4 (2021): 63–70.
Google Scholar
Bystroń, Jan S. Wstęp do Władysław L. Anczyc, Obrazki dramatyczne ludowe, III–XXIV. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1924.
Google Scholar
Drożdż, Jacek. „Resentyment w ujęciu Friedricha Nietzschego i Maxa Schelera”. Pisma Humanistyczne, nr 2 (2000): 157–180.
Google Scholar
Erll, Astrid. „Literatura jako medium pamięci zbiorowej”. Tłumaczenie Magdalena Saryusz-Wolska. W: Pamięć zbiorowa i kulturowa: Współczesna perspektywa niemiecka, redakcja Magdalena Saryusz-Wolska, 211–247. Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
Górski, Ryszard. Dramat ludowy XIX wieku. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
Google Scholar
Hirszowicz, Maria, i Elżbieta Neyman. „Społeczne ramy niepamięci”. Kultura i Społeczeństwo, nr 3/4 (2001): 23–48.
Google Scholar
Jamka, Ryszard. Panów piłą: Trzy legendy o Jakubie Szeli. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2023.
Google Scholar
Kieniewicz, Stefan. Ruch chłopski w Galicji w 1846 roku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1951.
Google Scholar
Koprowicz, Agata. „Stylizacja «na chłopkę»: Przyczynek do badania dziewiętnastowiecznych fotografii arystokratek w stroju ludowym na przykładzie Róży Tarnowskiej z Branickich”. Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 54 (2019): 131–161.
Google Scholar
Leszczyński, Adam. Ludowa historia Polski: Historia wyzysku i oporu; Mitologia panowania. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2020.
Google Scholar
Leszczyński, Adam. Obrońcy pańszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2023.
Google Scholar
Łuksza, Agata. „Pani prokurator Marii Morozowicz-Szczepkowskiej, czyli o resentymencie”. Dialog, nr 3 (2018): 47–57. https://www.dialog-pismo.pl/w-numerach/pani-prokurator-marii-morozowicz-szczepkowskiej-czyli-o-resentymencie.
Google Scholar
Łuksza, Agata. „Transfer kulturowy a repertuar popularny: Przypadek londyńsko-warszawski”. Pamiętnik Teatralny 67, z. 4 (2018): 139–160. https://doi.org/10.36744/pt.267.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.267
Google Scholar
Nietzsche, Friedrich. Z genealogii moralności. Tłumaczenie Grzegorz Sowiński. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.
Google Scholar
Nijakowski, Lech M. Polska polityka pamięci: Esej socjologiczny. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008.
Google Scholar
Nijakowski, Lech M. „Regionalne zróżnicowanie pamięci o II wojnie światowej”. W: Między codziennością a wielką historią: Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, redakcja Piotr T. Kwiatkowski et al., 200–238. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2010.
Google Scholar
Niziołek, Grzegorz. „Resentyment jako eksperyment”. Didaskalia, nr 112 (2012): 45–53.
Google Scholar
Olszewska, Maria Jolanta. „Tragedia chłopska”: Od W. L. Anczyca do K.H. Rostworowskiego; Tematyka – kompozycja – idee. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2001.
Google Scholar
Partyga, Ewa. Wiek XIX: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2016.
Google Scholar
Rancière, Jacques. Estetyka jako polityka. Tłumaczenie Julian Kutyła i Paweł Mościcki. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2007.
Google Scholar
Rauszer, Michał. Siła podporządkowanych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2021.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323547914
Google Scholar
Sieradzki, Józef, i Czesław Wycech, oprac. Rok 1846 w Galicji: Materiały źródłowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958.
Google Scholar
Syska, Henryk. Od „Kmiotka” do „Zarania”: Z historii prasy ludowej. Warszawa: Wydawnictwo Ludowe, 1949.
Google Scholar
Szyjkowski, Marian. Władysław Ludwik Anczyc: Życie i pisma; Monografia. Kraków: Księgarnia G. Gebethnera i Spółka, 1908.
Google Scholar
Tomczok, Paweł. Literacki kapitalizm: Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Google Scholar
Witos, Wincenty. Moje wspomnienia. Tom 1. Paryż: Instytut Literacki, 1964.
Google Scholar
Ziejka, Franciszek. „Dwie legendy o Jakubie Szeli”. Kwartalnik Historyczny, nr 4 (1969): 831–852.
Google Scholar
Authors
Agata Koprowicza.koprowicz@uw.edu.pl
University of Warsaw Poland
https://orcid.org/0000-0003-0104-5342
Agata Koprowicz - Assistant and PhD student at the Institute of Polish Culture, University of Warsaw. She works on visual culture of the 19th century, social history of photography and history of peasants. Head of the NCN Prelude grant "Between subordination and emancipation: A cultural history of peasant photography in the Kingdom of Poland and Galicia (1846-1905)".
Statistics
Abstract views: 249PDF downloads: 160
License
Copyright (c) 2024 Agata Koprowicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
