Dirt, or the Rule of Geography of the Interdisciplinary Creative Research Center “Pracownia”
Maja Dobiasz-Krysiak
majadobiasz@gmail.comNicolaus Copernicus University in Toruń (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-9534-6463
Abstract
This article is devoted to the analysis of the performative activities of the Interdisciplinary Creative Research Center “Pracownia,” which was active in Olsztyn and the region of Warmia at the turn of the 1970s and 1980s. It presents the results of ethnographic and archival research on the traditions of Polish cultural animation understood as research in action and research through art. The organizing category of the text is dirt, understood metaphorically as a continuum of “cleansing” and “making dirty,” characteristic of this group. Starting creative work often required “clearing” the area, but not to get rid of dirt, but to “take it straight into your hands,” get to know it and work with it. Dirt connected the members of “Pracownia” with the soil and land and enabled them to act in accordance with the activist “rule of geography”: rooting and deritualizing. It was the domain of work, it connected them with local people and also allowed them to know themselves better—in hardship, in discomfort, in relationships. Dirt knocked them out of mental habits ruts and, increased the critical view of reality—political, social, geographical, focused on concerning the problem of housing. It enhanced bottom-up creativity, enabled the creation of households/clusters that were important and inspired the exchange of ideas. Finally, it is also a subversive action, a shelter, a hiding place— when dirt was used as camouflage and came into played with the environment, allowing the “march through institutions” to create democratic social and cultural organizations.
Keywords:
dirt, culture animation, subversion, rule of geography, rooting, deritualization, "Pracownia"References
Bachtin, Michaił. Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa Średniowiecza i Renesansu. Tłumaczenie Anna Goreń i Andrzej Goreń. Redakcja Stanisław Balbus. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975.
Google Scholar
Baltyn, Hanna. „1. Maja jako widowisko”. Polska Sztuka Ludowa, no. 1/2 (1988): 55–60.
Google Scholar
Banasiak, Jakub. Proteuszowe czasy: Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Warszawa: Bęc Zmiana, 2021.
Google Scholar
Brakoniecki, Kazimierz. Atlantyda Północy. Olsztyn: Galeria Sztuki Współczesnej BWA, 1993.
Google Scholar
de Certeau, Michel. Wynaleźć codzienność: Sztuki działania. Tłumaczenie Katarzyna Thiel-Jańczuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
Google Scholar
Debord, Guy, and Gil J. Wolman. „A User’s Guide to Détournement”. Translated by Ken Knabb. Les Lèvres Nues, no. 8 (1956). https://www.cddc.vt.edu/sionline/presitu/usersguide.html.
Google Scholar
Douglas, Mary. Czystość i zmaza. Tłumaczenie Marta Bucholc. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2007.
Google Scholar
„Interdyscyplinarna Placówka Twórczo-Badawcza «Pracownia»”. W: Sztuka otwarta: Parateatr II; Działania integracyjne, redakcja Ewa Dawidejt-Jastrzębska, 62–72. Wrocław: Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur”, 1980.
Google Scholar
Fatyga, Barbara, et al. Kultura pod pochmurnym niebem: Dynamiczna diagnoza stanu kultury województwa warmińsko-mazurskiego. Warszawa: Zakład Metod Badania Kultury ISNS UW, 2012.
Google Scholar
Gedroyć, Krzysztof. Listy z dolnego miasta. Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2003.
Google Scholar
Godlewski, Grzegorz. „Animacja i antropologia”. W: Animacja kultury: Doświadczenie i przyszłość, redakcja Grzegorz Godlewski et al., 56–70. Warszawa: Instytut Kultury Polskiej UW, 2002. https://ikp.uw.edu.pl/publikacje/animacja-kultury--doswiadczenie-i-przyszlosc/.
Google Scholar
Ingold, Tim. Splatać otwarty świat: Architektura, antropologia, design. Tłumaczenie Ewa Klekot. Kraków: Instytut Architektury, 2018.
Google Scholar
Jawłowska, Aldona. Więcej niż teatr. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1998.
Google Scholar
Kantor, Tadeusz. „Rozwój moich idei scenicznych: Określenia”. W: Metamorfozy: Teksty o latach 1938–1974, redakcja Krzysztof Pleśniarowicz, 238–241. Kraków: Cricoteka, 2000.
Google Scholar
Kimmerer, Robin Wall. Pieśń ziemi: Rdzenna mądrość, wiedza naukowa i lekcje płynące z natury. Tłumaczenie Monika Bukowska. Kraków: Znak Litera Nova, 2020.
Google Scholar
Mendel, Maria. Pedagogika miejsca wspólnego: Miasto i szkoła. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2017.
Google Scholar
Matynia, Elżbieta. „Życie teatrem”. Dialog 25, nr 9 (1980): 106–112.
Google Scholar
Modrzejewska, Irena. „Oddział w Bęsi”. W: „Pojezierze”: Czasy i ludzie, redakcja Jerzy Sikorski, 113–120. Olsztyn: Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”, 2006.
Google Scholar
Nycz, Ryszard. Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2017.
DOI: https://doi.org/10.4000/books.iblpan.1656
Google Scholar
Pessel, Włodzimierz Karol. Antropologia nieczystości: Studia z kultury sanitarnej Warszawy XIX i XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2010.
Google Scholar
Sobaszek, Wacław. Spiski życiowe: Dziennik węgajcki 1982–2020. Węgajty: Stowarzyszenie Węgajty, 2020.
Google Scholar
Szady, Beata. Wieczny początek: Warmia i Mazury. Wołowiec: Czarne, 2020.
Google Scholar
Tuan, Yi-Fu. Przestrzeń i miejsce. Tłumaczenie Agnieszka Morawińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987.
Google Scholar
Turner, Victor. Proces rytualny: Struktura i antystruktura. Tłumaczenie Ewa Dżurak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010.
Google Scholar
Authors
Maja Dobiasz-Krysiakmajadobiasz@gmail.com
Nicolaus Copernicus University in Toruń Poland
https://orcid.org/0000-0002-9534-6463
Maja Dobiasz-Krysiak - cultural anthropologist, assistant professor in the Department of Ethnology and Cultural Anthropology at Nicolaus Copernicus University in Toruń, where she conducts a research project entitled "On the road to cultural animation. An interdisciplinary research study of the Interdisciplinary Creative and Research Centre «Pracownia»". (National Science Centre, Sonatina grant). Graduate of the Knowledge of Culture with a specialisation in Cultural Animation at the Institute of Polish Culture of the University of Warsaw, where she defended her doctoral thesis. Scientifically interested in the study of alternative culture in Poland and the issue of crisis in culture. She is also interested in relations between art and education as well as ethnographic-animation research in action.
Statistics
Abstract views: 246PDF downloads: 102
License
Copyright (c) 2024 Maja Dobiasz-Krysiak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
