On Illocutionary Properties of Dramatic Dialogue
Jacek Wachowski
jackearn@amu.edu.plAdam Mickiewicz University in Poznań (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-4859-3963
Abstract
This article evokes the main arguments put forth by Polish theater scholars with regard to dramatic dialogue and its distinctive features. The author foregrounds the value of Sławomir Świontek’s research: although dating from thirty years ago and rarely discussed, today his findings invite us to resume theoretical considerations on dialogue and to seek new methodological tools. Drawing on Świontek’s observations, the author proposes to look at dramatic dialogue from the perspective of speech acts: locutionary, illocutionary, and perlocutionary. He focuses on the illocutionary potential of dialogue, which is linked to how the text is to be performed and helps to bring out meanings and emotions that are not revealed in silent reading. He emphasizes that a multifaceted analysis of the illocutionary potential of dialogue can lead to determining the felicity conditions for drama performance. The author postulates the interdisciplinarity of this kind of research, as the synergy of multiple perspectives – cultural, anthropological, linguistic, theatrological, and philosophical – can help deepen and systematize knowledge about genre transformations in drama and their link to the changing communication principles and techniques.
Keywords:
dramatic dialogue, linguistic etiolation, illocutionary potential, Sławomir ŚwiontekReferences
Abramowska, Janina. „Odys współczesny”. W: Topika antyczna w literaturze polskiej XX wieku, redakcja Alina Brodzka i Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, 39–52. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, 1992.
Google Scholar
Austin, John L. „Jak działać słowami”. W: Mówienie i poznawanie: Rozprawy i wykłady filozoficzne, wstęp i tłumaczenie Bohdan Chwedeńczuk, 545–708. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Google Scholar
Axer, Jerzy. Filolog w teatrze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991.
Google Scholar
Bartosiak, Mariusz. „Dramatyzacja modalnych zdarzeń deiktycznych w jednoaktówkach Maeterlincka i Yeatsa”. W: Krótkie formy dramatyczne, redakcja Hanna Ratuszna i Radosław Sioma, 251–264. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2007.
Google Scholar
Carapezza, Paolo Emilio. „Konstytucja nowej muzyki”. Tłumaczenie Antoni Buchner. Res Facta, nr 6 (1972): 192–210.
Google Scholar
Chrudzimski, Arkadiusz. „Teoria intencjonalności Romana Ingardena”. Edukacja Filozoficzna, nr 25 (1998): 249–262.
Google Scholar
Clark, Herbert H., and Richard J. Gerrig. „Quotations as Demonstrations”. Language, no. 4 (1990): 764–805. https://doi.org/10.2307/414729.
DOI: https://doi.org/10.2307/414729
Google Scholar
Degler, Janusz, oprac. Problemy teorii dramatu i teatru. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988.
Google Scholar
Deleuze, Gilles. Różnica i powtórzenie. Tłumaczenie Bogdan Banasiak i Krzysztof Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
Google Scholar
Friggieri, Joe. „Etiolations”. In J.L. Austin on Language, edited by Brian Garvey, 50–69. London: Palgrave Macmillan, 2014. https://doi.org/10.1057/9781137329998_4.
DOI: https://doi.org/10.1057/9781137329998_4
Google Scholar
Hopensztand, Dawid. „Mowa pozornie zależna w kontekście «Czarnych skrzydeł»”. W: Stylistyka teoretyczna w Polsce, redakcja Kazimierz Budzyk. Warszawa: Książka, 1946.
Google Scholar
Ingarden, Roman. O dziele literackim: Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Tłumaczenie Maria Turowicz. Warszawa: PWN, 1960.
Google Scholar
Ingarden, Roman. Studia z estetyki. t. 1. Warszawa: PWN, 1957.
Google Scholar
Mękarska, Janina, i Maciej Witek. „Echo i udawanie w ironii komunikacyjnej”. Studia Semiotyczne 33, nr 2 (2019): 369–394. http://doi.org/10.26333/sts.xxxiii2.13.
Google Scholar
Ratajczakowa, Dobrochna. „Teatralność i sceniczność”. W: Degler, Problemy teorii dramatu i teatru, 261–273.
Google Scholar
Reinach, Adolf. „The Apriori Foundations of the Civil Law”. Aletheia, no. 3 (1983): 1–142.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110329803.1
Google Scholar
Sbisà, Marina. „Locution, Illocution, Perlocution”. In Pragmatics of Speech Action, edited by Marina Sbisà and Ken Turner, 25–76. Berlin: De Gruyter, 2013. https://doi.org/10.1515/9783110214383.25.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110214383.25
Google Scholar
Searle, John R. Czynności mowy: Rozważania z filozofii języka. Tłumaczenie Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: Pax, 1987.
Google Scholar
Searle, John R. Umysł – język – społeczeństwo: Filozofia i rzeczywistość. Tłumaczenie Dominika Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 1999.
Google Scholar
Sebeok, Thomas A., ed. Encyclopedic Dictionary of Semiotics. t. 1. Berlin: Mouton de Gruyter, 1986.
Google Scholar
Skwarczyńska, Stefania. „Dramat – literatura czy teatr?” W: Degler, Problemy teorii dramatu i teatru, 187–200.
Google Scholar
Skwarczyńska, Stefania. „Niektóre praktyczne konsekwencje teatralnej teorii dramatu”. W: Degler, Problemy teorii dramatu i teatru, 163–185.
Google Scholar
Stanford, William B. The Sound of Greek: Studies in the Greek Theory and Practice of Euphony. Berkeley: University of California Press, 1967.
Google Scholar
Świontek, Sławomir. Dialog – dramat – metateatr: Z problemów teorii tekstu dramatycznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1990.
Google Scholar
Tomasik, Wojciech. „Od «etiolacji» do «ideologii szczerości»: Teoria aktów mowy i literatura”. Pamiętnik Literacki, nr 3 (1990): 115–144.
Google Scholar
Ubersfeld, Anne. Czytanie teatru I. Tłumaczenie Joanna Żurowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Google Scholar
Wachowski, Jacek. Dramat – mit – tradycja: O transtekstualności w polskiej dramaturgii współczesnej. Poznań: Acarus, 1993.
Google Scholar
Wachowski, Jacek. Logos i Melpomena: Teatrologiczna refleksja nad genezą tragedii. Gniezno: Tum, 2004.
Google Scholar
Witek, Maciej. „Czynności illokucyjne jako akty interakcyjne”. Przegląd Filozoficzny, nr 3 (2010): 359–389.
Google Scholar
Witek, Maciej. „Irony as a Speech Action”. Journal of Pragmatics, no. 190 (2022): 76–90. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2022.01.010.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.pragma.2022.01.010
Google Scholar
Ziomek, Jerzy. „Projekt wykonawcy w dziele literackim a problemy genologiczne”. W: Powinowactwa literatury: Studia i szkice, 102–132. Warszawa: PWN, 1980.
Google Scholar
Authors
Jacek Wachowskijackearn@amu.edu.pl
Adam Mickiewicz University in Poznań Poland
https://orcid.org/0000-0002-4859-3963
Jacek Wachowski - full professor in the Institute of Theatre and Media Art at Adam Mickiewicz University in Poznan. He specializes in the fields of performance, reflection on performance (theater and drama theory) and social communication. He also conducts research on the relationship between the humanities and new technologies, particularly on the impact of new digital technologies on social and communication relations and art. He has recently published Transakty: Między sztuką, nauką i technologią. Nowe strategie performowania wiedzy (2020).
Statistics
Abstract views: 225PDF downloads: 161
License
Copyright (c) 2022 Jacek Wachowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.