Nowe przestrzenie subiektywności: Radiowy genotyp dramaturgii współczesnej
Jacek Kopciński
jacek.kopcinski@ibl.waw.plInstytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-5347-9006
Abstrakt
Artykuł dowodzi, że najważniejszym bohaterem nowej polskiej dramaturgii stał się sam dyskurs dramatyczny, uwolniony spod reżimu tekstowej struktury i tradycyjnej organizacji. Autor przekonuje, że zapisywane w postaci językowego streamingu dramatyczne kolaże, montaże i hybrydy swoim kształtem odwzorowują sposób komunikowania się ludzi współczesnych w zmediatyzowanej rzeczywistości. Naczelną cechą tego procesu jest wielokanałowość przekazu, którą autor skojarzył z nowymi technologiami zapisu dźwięku, jego nadawania i odbioru w słuchowisku radiowym (system dźwięku przestrzennego 5.1). Porównanie poetyki dramatów współczesnych z utworami pisanymi specjalnie dla radia (takich autorów jak Tomasz Man czy Krzysztof Czeczot) ujawnia zaskakujące zbieżności, wśród których najważniejszą jest głęboka subiektywizacja świata przedstawionego dramatu. Analizując utwory Mariusza Bielińskiego (i wspominając twórczość Zyty Rudzkiej, Artura Pałygi, Weroniki Murek czy Mateusza Pakuły), autor formułuję tezę o radiowym genotypie nowej polskiej dramaturgii, która rzadko pojawia się na scenach, za to bardzo często realizowana jest w Teatrze Polskiego Radia.
Słowa kluczowe:
Polski Teatr Radiowy, polski dramat współczesny, dramat polski po 1989, dramaturgia polskaBibliografia
Crook, T. (2009). Radio Drama: Theory and Practice. London
Google Scholar
Cox, C., Warner, D. (red.) (2010). Kultura dźwięku: Teksty o muzyce nowoczesnej (M. Matuszkiewicz, przekł.). Gdańsk
Google Scholar
Jenkins, H. (2007). Kultura konwergencji: Zderzenie starych i nowych mediów (M. Bernatowicz, M. Filiciak, przekł.). Warszawa
Google Scholar
Bartosiak, M., Leyko, M. (red.) (2008) Kulturowe konteksty dramatu współczesnego. Kraków
Google Scholar
Limon, J. (2003). Trzy teatry: Scena-Telewizja-Radio. Gdańsk
Google Scholar
Łastowiecki, J. (2019). Specyfika odbioru słuchowiska radiowego na przykładzie polskich realizacji gatunku. Toruń
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa, E., Bachura, J., Pawlik, A. (red.) (2011). Dwa teatry: Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej. Toruń
Google Scholar
Bardijewska, S. (2001). Nagie słowo: Rzecz o słuchowisku. Warszawa
Google Scholar
Styan, J. L. (1997). Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce (M. Sugiera, przekł.). Wrocław
Google Scholar
Kopciński, J. (red.) (2016). Świat (w) polskiej dramaturgii najnowszej. (Cz. 1: W lekturze i na scenie, Cz. 2: W radiu). Warszawa
Google Scholar
Wąchocka, E. (1999). Autor i dramat. Katowice
Google Scholar
Autorzy
Jacek Kopcińskijacek.kopcinski@ibl.waw.pl
Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-5347-9006
Statystyki
Abstract views: 298PDF downloads: 251
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Jacek Kopciński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Jacek Kopciński, Psy, ludzie i Bóg: Ekoteologia w dramatach Mariusza Bielińskiego i Jarosława Jakubowskiego , Pamiętnik Teatralny: Tom 71 Nr 1 (2022)
