Ku alternatywnej historii scenicznej «Halki» Stanisława Moniuszki: O przedstawieniu «Halki» Opery Robotniczej w Krakowie (1956)
Sławomir Wieczorek
slawomir.wieczorek@uwr.edu.plUniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-1903-4553
Abstrakt
Punktem wyjścia dla artykułu jest postulat dokonania rewizji w historii scenicznej Halki Stanisława Moniuszki poprzez uwzględnienie w jej historiografii również kryteriów społecznych i politycznych, a zatem szerszych niż dotychczasowe – artystyczne i patriotyczne. Dla zilustrowania i wsparcia tego postulatu przypomniano trzy skrajnie różne i zapomniane realizacje Halki z lat 1944–1956: z okupowanego Krakowa, ze zrujnowanego Wrocławia i jeszcze jedną z Krakowa, tym razem z ostatnich miesięcy stalinizmu. To ostatnie przedstawienie, przygotowane przez Operę Robotniczą w Krakowie w lipcu 1956, zostało przedstawione szczegółowo. Inicjatorem instytucji, a także autorem inscenizacji był Stanisław Drabik. W artykule omówiono jego koncepcję reżyserską, relację do słynnych inscenizacji Halki autorstwa Leona Schillera oraz odbiór spektaklu przez krytyków.
Słowa kluczowe:
Stanisław Moniuszko, «Halka», Stanisław Drabik, socrealizm, Opera Robotnicza, muzyka i politykaBibliografia
Allison, John. „Beyond the Mountains: The Reception of Moniuszko and His Halka Abroad”. Studia Chopinowskie 3, nr 1 (2019): 10–21. https://doi.org/10.56693/sc.56.
DOI: https://doi.org/10.56693/sc.56
Google Scholar
Czeczot, Katarzyna. „Halka”. W: …czterdzieści i cztery: Figury literackie; Nowy kanon, redakcja Monika Rudaś-Grodzka et al., 184–198. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2016.
Google Scholar
„Drabik Stanisław”. W: Słownik biograficzny teatru polskiego, tom 2, 1900–1980, redakcja Zbigniew Wilski et al., 179–181. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1994.
Google Scholar
Drewniak, Bogusław. Teatr i film Trzeciej Rzeszy. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.
Google Scholar
Grubowski, Józef. „Halka”: Opera Stanisława Moniuszki; 100 lat na scenie 1858–1958. Warszawa: Państwowa Opera w Warszawie, 1958.
Google Scholar
Jachimecki, Zdzisław. Moniuszko. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1921.
Google Scholar
Kaczyński, Tadeusz. Dzieje sceniczne „Halki”. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1969.
Google Scholar
Kenney, Padraic. Budowanie Polski Ludowej: Robotnicy a komuniści 1945–1950. Tłumaczenie Anna Dzierzgowska. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2015.
Google Scholar
Krasiński, Edward. „Działalność komisji weryfikacyjnych ZASP 1945–1949”. Pamiętnik Teatralny 45, z. 1/4 (1997): 36–112.
Google Scholar
Lachowicz, Stanisław. Muzyka w okupowanym Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.
Google Scholar
Levi, Erik. „Opera in the Nazi Period”. In Theatre Under the Nazis, edited by John London, 136– 180. Manchester: Manchester University Press, 2000.
Google Scholar
Rybak, Zbigniew. Wolny strzelec na Olimpie. Kraków: Nakładem autora, 1994.
Google Scholar
Szczepańska-Lange, Elżbieta. „Z Moniuszką w kasynie Donnersmarcka”. Tygodnik Powszechny, z. 32 (2019): 69–71.
Google Scholar
Topolska, Agnieszka. „Halka na gruzach Festung Breslau”. Studia Chopinowskie 3, nr 1 (2019): 32–41. https://doi.org/10.56693/sc.78.
DOI: https://doi.org/10.56693/sc.78
Google Scholar
Wieczorek, Sławomir. Na froncie muzyki: Socrealistyczny dyskurs o muzyce w Polsce w latach 1948–1955. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2014.
Google Scholar
Wieczorek, Sławomir. „«Pafawag tańczy z Konfekcją»: O Operze Robotniczej we Wrocławiu”. W: Robotnik: Performanse pamięci, redakcja Agata Adamiecka-Sitek et al., 243–304. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2017.
Google Scholar
Wieczorek, Sławomir. „O historii Opery Robotniczej w Krakowie (1954–1957)”. Muzyka 65, nr 3 (2020): 69–94. https://doi.org/10.36744/m.569.
DOI: https://doi.org/10.36744/m.569
Google Scholar
Woźniakowska, Anna. Czy Kraków zasługuje na operę? 45-lecie Opery i Operetki w Krakowie. Kraków: Opera i Operetka w Krakowie, 2000.
Google Scholar
Autorzy
Sławomir Wieczorekslawomir.wieczorek@uwr.edu.pl
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0003-1903-4553
Sławomir Wieczorek - muzykolog i kulturoznawca, pracuje jako adiunkt w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Interesuje się muzyką współczesną, historią muzyki XX wieku oraz historycznym pejzażem dźwiękowym. Redaktor pisma Res Facta Nova.
Statystyki
Abstract views: 9PDF downloads: 12
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Sławomir Wieczorek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
