Birds of Passage: Polish Migrant Women in Turn-of-the-Century European Cabaret
Dorota Fox
dorota.fox@us.edu.plUniversity of Silesia (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-6766-4165
Abstract
At the turn of the century, European cabaret, which became an art form, brought together artists of various nationalities and talents. It provided favourable conditions for migrants to settle in the new environment, enabling them to search for a suitable form of expression and develop their artistic careers. This opportunity was not lost on Maria Krysińska and Mika Mickun, Polish-born artists who emigrated as teenagers in search of a space that would allow them to pursue their budding passions. They sought self-emancipation in a foreign environment and without the support of their families. Their ties with the French and German cabaret scenes indicate the importance of this form of activity in their émigré lives, allowing to position their achievements in this field in the context of their life situation and cabaret art.
Disclosure Statement
Keywords:
migrant theatre, cabaret, Maria Krysińska, Mika Mickun, emancipationReferences
Appignanesi, Lisa. Kabaret. Tłumaczenie Agnieszka Kreczmar. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
Google Scholar
Bobrowska, Ewa. „Emancypantki? Artystki polskie w Paryżu na przełomie wieku XIX i XX”. Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty 16/17, z. 1/2 (2012): 11–27. https://apcz.umk.pl/AE/article/view/AE.2012.001/2298.
Google Scholar
Bobrowska-Jakubowska, Ewa. „Środowisko artystów polskich we Francji w latach 1900–1995”. Czasopismo Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich 8 (1997): 65–71.
Google Scholar
Braidotti, Rosi. Podmioty nomadyczne: Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. Tłumaczenie Aleksandra Dera. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2009.
Google Scholar
Dąbrowska, Małgorzata. „Postępy w badaniach nad atelier Bourdelle’a”. W: W Wiedniu, Paryżu i Monachium… Artyści poza granicami w XIX i XX wieku, redakcja Dorota Kudelska. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2020.
Google Scholar
Dobkowska-Kubacka, Joanna. Przyszedł czas na ruch kobiet poważnych: Kampania o prawo do wykształcenia i pracy zawodowej, w tym artystycznej, kobiet wywodzących się z ziemiaństwa i inteligencji w latach 1864–1914 w Królestwie Polskim. Kraków: Wydawnictwo Avalon, 2024.
Google Scholar
Domańska, Ewa. Historie niekonwencjonalne: Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2006.
Google Scholar
Goulesque, Florence. „Une femme voyageuse dans les flous artistiques symbolistes: «Devant le miroir», de Marie Krysinska, trio pour vers, prose et vers libre métissé”. Chimères 25, no. 1 (1998): 1–16. https://journals.ku.edu/chimeres/article/view/6165/5582.
Google Scholar
Hindson, Catherine. Female Performance Practice on the Fin-de-Siècle Popular Stage of London and Paris: Experiment and Advertisement. Manchester: Manchester University Press, 2007.
Google Scholar
Huml, Irena. „Warszawskie szkolnictwo artystyczne dla kobiet na przełomie XIX i XX wieku”, Roczniki Humanistyczne 47, z. 4 (1999): 297–312. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/handle/11089/15742.
Google Scholar
Ignaczak, Lidia. „Między asymilacją a wykluczeniem, czyli o paradoksach emigracyjnego życia i twórczości kabaretowej”. W: Być w mniejszości, być mniejszością, redakcja Tomasz Kaczmarek i Joanna Raźny. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2019.
Google Scholar
Ignaczak, Lidia. „Tęsknota za Chat Noir i Mirliton: Wokół legendy paryskich kabaretów”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Letteraria Polonica 33, nr 3 (2016): 279–309. http://hdl.handle.net/11089/21822.
Google Scholar
Karwacka, Helena. Warszawski Kabaret Artystyczno-Literacki Momus. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
Google Scholar
Kemp, Judith: «Ein winzig Bild vom großen Leben»: Zur Kulturgeschichte von Münchens erstem Kabarett Die Elf Scharfrichter (1901–1904) – Anhang Ensemble und MitarbeiterInnen. https://allitera-verlag.de/wp-content/uploads/2017/09/Ensemble.pdf.
Google Scholar
Kiec, Izolda. W kabarecie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004.
Google Scholar
Kluba, Agnieszka. „Polscy pisarze w symbolistycznej Francji: Maria Krysińska i Téodor de Wyzewa”. W: Różne głosy: Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia, redakcja Dorota Wojda et al. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
Google Scholar
Łuksza, Agata. „Girlsa: Kobiecość i nowoczesność w polskiej rewii międzywojennej”. Didaskalia. Gazeta Teatralna, nr 124 (2014): 10–21.
Google Scholar
Moisan-Jabłońska, Krystyna. „Mika Karolina Mickun – zarys biografii i twórczości”. Biuletyn Historii Sztuki 57, nr 1/2 (1996): 33–45.
Google Scholar
Morawski, Piotr. „Dyrektorka: Przyczynek do (nie)biografii Wandy Wróblewskiej”. Pamiętnik Teatralny 69, z. 3 (2020): 76–103. http://dx.doi.org/10.36744/pt.426.
Google Scholar
Planté, Christine. „Marie Krysinska et le vers-libre: l’outrage fait aux Muses”. W: Masculin/Féminin dans la poésie et les poétiques du xixe siècle, edited by Christine Plante. Lyon: Presses Universitaires de Lyon, 2022.
Google Scholar
Szarama-Swolkieniowa, Maria. Maria Krysińska, poetka francuskiego symbolizmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1972.
Google Scholar
Szarama-Swolkieniowa, Maria. „Maria Krysińska w świetle krytyki”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego: Prace Historycznoliterackie, 14 (1968): 250–271.
Google Scholar
Szarama-Swolkieniowa, Maria. Maria Krysińska: Życie i twórczość. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1997.
Google Scholar
Sławińska, Irena. „Autour du «cabaret»: questions de terminologie théâtrale en Pologne”. W: Mélanges de littérature comparée et de philologie offerts à Mieczysław Brahmer. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.
Google Scholar
Urbańska, Magda. „Edukacja dziewcząt w XIX wieku”. W: Kobieta i edukacja, redakcja Katarzyna Kabacińska i Monika Piotrowska-Marchewa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2011.
Google Scholar
Weiss, Tomasz. Legenda i prawda Zielonego Balonika. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987.
Google Scholar
Wejbert-Wąsiewicz, Ewelina. „Edukacja – emancypacja – emigracja: Sytuacja polskich artystek na przełomie XIX i XX wieku”. Acta Universitas Lodziensis. Folia Sociologica, 53 (2015): 105–126. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/15742/105_126_wasiewicz.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
Google Scholar
Wierzbowska, Ewa Małgorzata. Marie Krysinska: „Jako muzyk…”. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2020.
Google Scholar
Wierzbowska, Ewa Małgorzata, „Szkic do portretu literackiego Marie Krysinskiej”. Pamiętnik Literacki 109, z. 1 (2018): 81–94.
Google Scholar
Authors
Dorota Foxdorota.fox@us.edu.pl
University of Silesia Poland
https://orcid.org/0000-0002-6766-4165
DOROTA FOX – professor at the Institute of Cultural Studies at the University of Silesia, cultural studies scholar, theatre scholar. She conducts research on Polish theatre and theatre criticism of the interwar period, folk and amateur theatre, cabaret and other forms of stage art. Member of the Polish Society for Theatre Research and the Polish Society for Cultural Studies.
Statistics
Abstract views: 0PDF downloads: 0
License
Copyright (c) 2025 Dorota Fox
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
