Tadeusz Różewicz’s Musical Stage
Ewa Wąchocka
ewachocka@wp.euUniversity of Silesia in Katowice (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-3321-0333
Abstract
This article presents the varied forms of music (classical and popular) as well as their applications in the theatre plays of Tadeusz Różewicz. Its author contests the hypothesis that Różewicz’s theatre is visual in nature, demonstrating that its aural qualities (phonetic characteristics of language, microdramatic properties of aural events, and the projected music) play no less important a role in engineering the audience’s perceptions than the visual aspects. Using the methodology of intermediality studies, she brings out the dramatic potential of musical intertextualities that come into dialogue with the text or that cannot be expressed by the spoken word; she shows how music can become the playwright’s side note, which can be satirical, parodistic, or grotesque in its metatheatrical nature. Musical elements in Różewicz’s plays are typically straddling the boundaries between the original context of the play and the cultural contexts evoked by those elements. At the same time, the modern, multifaceted approach to the aural aspect often leads to blurring the lines between the acoustic phenomena and, consequently, to the emancipation of the aural space—an emancipation that is not a secession from the visual but a new quality with new meanings that cannot be borne out of the visual.
Keywords:
Tadeusz Różewicz, popular music culture, applied music, musical dramaturgy, parody, space of sound, heterogeneous formsReferences
Adorno, Theodor W. „O fetyszyzmie w muzyce i o regresji słuchania”. W: Sztuka i sztuki: Wybór esejów. Tłumaczenie Krystyna Krzemień-Ojak, 100–130. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
Google Scholar
Bristiger, Michał. Związki muzyki ze słowem: Z zagadnień analizy muzycznej. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1986.
Google Scholar
Cone, Edward T. The Composer’s Voice. Berkeley: University of California Press, 1974.
Google Scholar
Fubini, Enrico. Historia estetyki muzycznej. Tłumaczenie Zbigniew Skowron. Kraków: Musica Iagellonica, 2002.
Google Scholar
Hejmej, Andrzej. Muzyka w literaturze: Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej. Kraków: Universitas, 2008.
Google Scholar
Jarzębska, Alicja. Spór o piękno muzyki: Wprowadzenie do kultury muzycznej XX wieku. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 2004.
Google Scholar
Karasińska, Marta. „Muzyka i dramat: Razem czy osobno”. W: Zapiski z teorii teatru, 51–60. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2020.
Google Scholar
Kivy, Peter. „Jak porusza nas muzyka”. Tłumaczenie Małgorzata A. Szyszkowska. W: Peter Kivy i jego filozofia muzyki, redakcja Anna Chęćka-Gotkowicz i Maciej Jabłoński, 59–81. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015.
Google Scholar
Lissa, Zofia. „O tak zwanym rozumieniu muzyki”. W: Nowe szkice z estetyki muzycznej, 40–80. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1975.
Google Scholar
Maus, Fred E. „Music as Drama”. W: Music and Meaning, edited by Jenefer Robinson, 105–130. Ithaca: Cornell University Press, 1997.
DOI: https://doi.org/10.7591/9781501729737-007
Google Scholar
Michalski, Dariusz. Komu piosenkę? Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990.
Google Scholar
Moraczewski, Krzysztof. „Słuchanie muzyki i jego społeczne a priori”. Ethos, nr 2 (2019): 29–55. https://doi.org/10.12887/32-2019-2-126-05.
Google Scholar
Pociej, Bohdan. „Duchowość i zakorzenienie”. W: Duchowość Europy Środkowej i Wschodniej w muzyce końca XX wieku, redakcja Krzysztof Droba et al., 41–53. Kraków: Akademia Muzyczna, 2004.
Google Scholar
Pociej, Bohdan. „Dysonans”. W: Z perspektywy muzyki: Wybór szkiców, 181–185. Warszawa: Towarzystwo „Więź”, 2005.
Google Scholar
Pociej, Bohdan. „Słowo i dźwięk”. W: Z perspektywy muzyki, 122–130.
Google Scholar
Podlipniak, Piotr. Uniwersalia muzyczne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2007.
Google Scholar
Przybylski, Ryszard. „Śmierć poety: Stara kobieta wysiaduje T. Różewicza”. W: Wtajemniczenie w los: Szkice o dramatach, 229–241. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
Google Scholar
Rajewsky, Irina O. „Intermediality, Intertextuality, and Remediation: A Literary Perspective on Intermediality”. Intermédialités, no. 6 (2005): 43–64. https://doi.org/10.7202/1005505ar.
DOI: https://doi.org/10.7202/1005505ar
Google Scholar
Ross, Alex. Reszta jest hałasem: Słuchając dwudziestego wieku. Tłumaczenie Aleksander Laskowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2011.
Google Scholar
Różewicz, Tadeusz. Teatr 1, 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988.
Google Scholar
Skrendo, Andrzej. Tadeusz Różewicz i granice literatury: Poetyka i etyka transgresji. Kraków: Universitas, 2002.
Google Scholar
Sowińska, Iwona. Polska muzyka filmowa. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006.
Google Scholar
Wolf, Werner. The Musicalization of the Fiction: A Study in the Theory and History of Intermediality. Amsterdam: Rodopi, 1999.
DOI: https://doi.org/10.1163/9789004651197
Google Scholar
Zwolińska, Barbara. Twórczość Tadeusza Różewicza w radiu: Studium przypadku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018.
DOI: https://doi.org/10.18778/1505-9057.39.15
Google Scholar
Authors
Ewa Wąchockaewachocka@wp.eu
University of Silesia in Katowice Poland
https://orcid.org/0000-0002-3321-0333
Ewa Wąchocka - professor at the Institute of Culture Studies at the University of Silesia in Katowice. A cultural studies and theater scholar, she studies drama and theater of the 20th and 21st centuries, drama theory, especially the evolution of forms in contemporary drama from a cultural perspective, the relationship of drama and dramatic theater with music and performance practices.
Statistics
Abstract views: 124PDF downloads: 27
License
Copyright (c) 2024 Ewa Wąchocka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants a royalty-free nonexclusive license (CC BY 4.0) to use the article in Pamiętnik Teatralny, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Pamiętnik Teatralny should it be published or used again (download licence agreement). By submitting an article the author agrees to make it available under CC BY 4.0 license.
From issue 1/2018 to 3/2022 all articles were published under a Creative Commons license CC BY-NC-ND 4.0. During this period the authors granted a royalty-free nonexclusive license (CC BY-ND 4.0) to use their article in Pamiętnik Teatralny, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
