Gennaro Sacco, słynny Coviello, i jego trzy sztuki

artykuł recenzowany

Jolanta Dygul

j.dygul@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-9373-9327

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza trzech utworów dramatycznych wydanych przez aktora-autora teatru dell’arte, Gennara Sacca, który gościł na dworze polskim w 1699 roku. Sacco zasłynął z roli Coviella. Początkowo grał w Neapolu, potem na północy Półwyspu Apenińskiego i jak wielu włoskich aktorów oferował swój talent różnym władcom europejskim (w Celle, Warszawie, Madrycie). Prawie nic nie wiemy o jego pobycie na warszawskim dworze Augusta II, brakuje źródeł na temat repertuaru oraz składu osobowego zespołu. Zachował się jednak opublikowany w Warszawie tekst dramatyczny Commedia smascherata, ovvero i comici esaminati. Przeprowadzona w artykule analiza tej sztuki na tle dwóch poprzednich wydanych przez aktora po­nad dziesięć lat wcześniej we Włoszech poszerza wiedzę o strukturze, dystrybucji i wariantowości ról w teatrze dell’arte. Przyczynia się także do określenia wpływu lokalnych warunków na sztukę włoskich artystów dell’arte przemieszczających się między ośrodkami.


Słowa kluczowe:

Gennaro Sacco, Coviello, komedia dell'arte, typy komiczne, repertuar, wariantowość postaci, dystrybucja ról

Allacci, Leone. Drammaturgia di Lione Allacci accresciuta e continuata fino all’anno MDCCLV. Venezia, 1755.
  Google Scholar

Bartoli, Francesco. Notizie istoriche de comici italiani che fiorirono intorno all’anno 1550 fino a giorni presenti. Vol. 3. Padova, 1781.
  Google Scholar

Brunelli, Bruno. „Sacco”. In Enciclopedia dello spettacolo, a cura di Silvio D’Amico, vol. 8, 1364. Roma: Le Maschere, 1961.
  Google Scholar

Doménech Rico, Fernando. Los Trufaldines y el Teatro de los Caños del Peral (La Commedia dell’arte en la España de Felipe V). Madrid: Fundamentos, 2007.
  Google Scholar

Duchartre, Pierre Louis. The Italian Comedy: The Improvisation Scenarios, Lives, Attributes, Portraits, and Masks of the Illustrious Characters of the Commedia Dell’Arte. Translated by Randolph T. Weaver. London: Georg G. Harrap, 1929.
  Google Scholar

Ferrone, Siro. „La commedia dell’arte”. Quaderns d’Italia 2 (1997): 9–20. https://doi.org/10.5565/rev/qdi.443.
DOI: https://doi.org/10.5565/rev/qdi.443   Google Scholar

Ferrone, Siro. La commedia dell’arte: Attrici e attori italiani in Europa (XVI–XVIII secolo). Torino: Einaudi, 2014.
  Google Scholar

Jackl, Jerzy. „Z badań nad teatrem czasów saskich”. Pamiętnik Teatralny 9, z. 1 (1960): 95–113.
  Google Scholar

Marotti, Ferruccio, e Giovanna Romei. La commedia dell’arte e la società barocca. Vol. 2: La professione del teatro. Roma: Bulzoni, 1991.
  Google Scholar

Megale, Teresa. Tra mare e terra: Commedia dell’arte nella Napoli spagnola (1575–1656). Roma: Bulzoni, 2017.
  Google Scholar

Perrucci, Andrea. Dell’arte rappresentativa premeditata et all’improvviso. Napoli, 1699.
  Google Scholar

Prota-Giurleo, Ulisse. I teatri di Napoli nel ’600: La commedia e le maschere. Napoli: Fausto Fiorentino Editore, 1962.
  Google Scholar

Roszkowska, Wanda. „Akt zapustny komediantów na Zamku Warszawskim roku 1699”. Pamiętnik Teatralny 36, z. 4 (1987): 543–556.
  Google Scholar

Sacco, Gennaro. La commedia smascherata, ovvero i comici esaminati. Varsavia, 1699.
  Google Scholar

Sacco, Gennaro. La luna eclissata dalla fede trionfante di Duba reggina dell’Ungaria. Verona, 1687.
  Google Scholar

Sacco, Gennaro. Sempre vince la ragione. Genova, 1686.
  Google Scholar

Scala, Francesco. Il teatro delle favole rappresentative. Milano: Il Polifilo, 1976.
  Google Scholar

Selfridge-Field, Eleanor. A New Chronology of Venetian Opera and Related Genres, 1660–1760. Stanford: Stanford University Press, 2007.
DOI: https://doi.org/10.1515/9781503619975   Google Scholar

Taviani, Ferdinando. „Kwiat i rycerz: Aktorki dell’arte”. Tłumaczenie Mateusz Kanabrodzki. W: Teatr dell’arte, redakcja Dorota Sosnowska, 23–60. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323525660.pp.23-60   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-02-15

Cited By / Share

Dygul, J. (2023) „Gennaro Sacco, słynny Coviello, i jego trzy sztuki ”, Pamiętnik Teatralny, 72(1), s. 141–157. doi: 10.36744/pt.1335.

Autorzy

Jolanta Dygul 
j.dygul@uw.edu.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-9373-9327

Jolanta Dygul – doktor nauk humanistycznych, literaturoznawczyni, teatrolożka, adiunkt w Katedrze Italianistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się recepcją literatury oraz kultury włoskiej w Polsce, a także literaturą oraz historią teatru i  dramatu włoskiego.



Statystyki

Abstract views: 118
PDF downloads: 95


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Jolanta Dygul

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.