The Communitas of Mourning: Women in Black and Dah Teatar between War Protest and Theater

Sandra Biberstein

sandra.biberstein@access.uzh.ch
Uniwersytet w Zurychu (Szwajcaria)

Abstrakt

Podczas wojny i w rzeczywistości powojennej przeciwstawienie „przyjaciel–wróg” oparte na podziałach narodowych często odbiera zmarłym „wrogom” prawo do żałoby. Opłakiwanie wykluczonych innych w takich czasach oznacza zerwanie z tym przeciwstawieniem. Autorka artykułu analizuje dwa przypadki przekroczenia opozycji „przyjaciel–wróg” w kontekście wojny domowej w Jugosławii – działalność grupy Kobiety w Czerni i teatru Dah. Analizując czuwania belgradzkich Žene u crnom i spektakl Dah Teatar Priča o čaju (Opowieść o herbacie), omawia strategie umożliwiające opłakiwanie zmarłych poza tą opozycją oraz to, jak otwierają one żałobną communitas. Koncepcja „żałobnej communitas” wyrasta z refleksji nad życiem godnym opłakiwania zaproponowanej przez Judith Butler w książce Ramy wojny.

Instytucje finansujące

The Swiss National Science Foundation (SNSF), research project: “Crisis and Communitas,” Grant No. 100016_182586, https://crisisandcommunitas.com/.

Słowa kluczowe:

communitas, opłakiwalność, Kobiety w Czerni, Dah Teatar, odpowiedzi/alność, wojna, protest

Admir, Jugo. “Artefacts and Personal Effects from Mass Graves in Bosnia and Herzegovina: Symbols of Persons, Forensic Evidence or Public Relics?” Les Cahiers Sirice 19, no. 2 (2017): 21–40. https://doi.org/10.3917/lcsi.019.0021.
DOI: https://doi.org/10.3917/lcsi.019.0021   Google Scholar

Anderson, Benedict. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso Books, 2016.
  Google Scholar

Athanasiou, Athena. Agonistic Mourning: Political Dissidence and the Women in Black. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2017.
DOI: https://doi.org/10.3366/edinburgh/9781474420143.001.0001   Google Scholar

Athanasiou, Athena. “Nonsovereign Agonism (or, Beyond Affirmation versus Vulnerability).” In Vulnerability in Resistance, edited by Judith Butler, Zeynep Gambetti, and Leticia Sabsay, 256–277. Durham: Duke University Press, 2016.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11vc78r.17   Google Scholar

Barnett, Dennis, ed. DAH Theatre: A Sourcebook. New York: Lexington Books, 2016.
  Google Scholar

Benjamin, Walter. Understanding Brecht. Translated by Anna Bostock. London: Verso Books, 2003.
  Google Scholar

Beronja, Vlad, and Stijn Vervaet, eds. Post-Yugoslav Constellations: Archive, Memory, and Trauma in Contemporary Bosnian, Croatian, and Serbian Literature and Culture. Berlin: De Gruyter, 2016.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110431575   Google Scholar

Bilić, Bojan. We Were Gasping for Air: (Post)-Yugoslav Anti-war Activism and Its Legacy. Baden-Baden: Nomos, 2012.
DOI: https://doi.org/10.5771/9783845242941   Google Scholar

Butler, Judith. Frames of War: When is Life Grievable? London: Verso Books, 2009.
  Google Scholar

Dolečki, Jana, Senad Halilbašić, and Stefan Hulfeld, eds. Theatre in the Context of the Yugoslav Wars. Cham: Springer International Publishing, 2018.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-98893-1   Google Scholar

Ecker, Gisela, ed. Trauer tragen – Trauer zeigen: Inszenierung der Geschlechter. München: Fink, 1999.
  Google Scholar

Haraway, Donna J. Staying with the Trouble: Making Kin in the Chthulucene. Durham: Duke University Press, 2016.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv11cw25q   Google Scholar

Holst-Warhaft, Gail. The Cue for Passion: Grief and Its Political Uses. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2000.
DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674498587   Google Scholar

Knežević, Dubravka. “Marked with Red Ink.” In Radical Street Performance: An International Anthology, edited by Jan Cohen-Cruz, 52–61. London: Routledge, 1998.
  Google Scholar

Mehmedović, Adem, Kadira Šakić, and Tijana Cvjetićanin. Srebrenica Genocide Denial Report 2021. Edited by Monica Hanson-Green et al. Srebrenica: The Srebrenica Memorial, 2021. https://srebrenicamemorial.org/assets/files/1625819683-srebrenica-genocidedenial-report-2021-english-language.pdf.
  Google Scholar

Miloševic, Dijana. “Some thoughts of the Quality of Attention.” In The Twenty-First Century Performance Reader, edited by Teresa Brayshaw, Anna Fenemore, and Noel Witts, 160–165. London: Routledge, 2020.
  Google Scholar

Milośević, Dijana, and Olivera Simić. “Enacting Justice: The Role of Dah Theatre Company in Transitional Justice Processes in Serbia and Beyond.” In The Arts of Transitional Justice. Culture, Activism, and Memory after Atrocity, edited by Peter D. Rush and Olivera Simić, 99–112. New York: Springer, 2014.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4614-8385-4_6   Google Scholar

Nancy, Jean-Luc. The Inoperative Community. Translated by Peter Connor. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1991.
  Google Scholar

Ognjenovic, Gorana, and Jasna Jozelic, eds. Nationalism and the Politicization of History in the Former Yugoslavia: Modernity, Memory and Identity in South-East Europe. Cham: Palgrave Macmillan, 2021. https://doi.org/10.1007/978-3-030-65832-8_1.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-65832-8   Google Scholar

Reimann, Ulrike. Trauern in Gemeinschaft. Basel: Synergia Verlag, 2016.
  Google Scholar

Šentevska, Irena. “In Search of Catharsis: Theatre in Serbia in the 1990s.” Südosteuropa 65, no. 4 (2017): 607–631. https://doi.org/10.1515/soeu-2017-0041.
DOI: https://doi.org/10.1515/soeu-2017-0041   Google Scholar


Opublikowane
2021-10-13

Cited By / Share

Biberstein, S. (2021) „The Communitas of Mourning: Women in Black and Dah Teatar between War Protest and Theater”, Pamiętnik Teatralny, 70(3), s. 99–121. doi: 10.36744/pt.838.

Autorzy

Sandra Biberstein 
sandra.biberstein@access.uzh.ch
Uniwersytet w Zurychu Szwajcaria

Studiowała historię, teorię i historię fotografii oraz socjologię na Uniwersytecie w Zurichu, gdzie ukończy studia magisterskie w zakresie kulturoznawstwa w 2021. Od lutego 2019 pełni funkcję asystentki w projekcie  badawczym SNSF "Crisis and Communitas" - odpowiada za interaktywne archiwum projektu. Jest współzałożycielką i redaktorką naczelną poświęconego kulturze czasopisma Coucou. Współpracuje z wieloma redakcjami i wydawnictwami, w latach 2008–2014 była redaktorką historycznego czasopisma Der Elfenbeintürmer (etü).



Statystyki

Abstract views: 426
PDF downloads: 229


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Sandra Biberstein

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.