Komedia rzymska na polskiej scenie
Ewa Skwara
ewa.skwara@amu.edu.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-5043-9826
Abstrakt
Artykuł analizuje zachowane przekłady sztuk dwóch rzymskich autorów, Plauta i Terencjusza, w kontekście ich adaptacji w polskich teatrach na przestrzeni ostatnich stu lat. Przynosi informacje na temat liczby polskich premier komedii Plauta w XX i XXI wieku, ale stara się także wskazać, że o doborze repertuaru decydowały przekłady i zastosowane w nich strategie. Materiału badawczego do analizy dostarczają programy teatralne, często omawiające rolę przekładu, a także przywołujące wypowiedzi badaczy i tłumaczy dramatów antycznych. Znacząca jest również nieobecność Plauta na scenie w latach 1979–2009 oraz kompletny brak zainteresowania dla twórczości Terencjusza, który w wieku XX i XXI nie pojawił się nigdy na deskach profesjonalnego teatru. Niewątpliwie duże znaczenie odegrały tutaj przekłady: ich anachroniczność lub niekomunikatywność, ale także zmiany obyczajowe XXI wieku (gender studies, #metoo).
Słowa kluczowe:
komedia rzymska, palliata, Plaut, Terencjusz, przekład, tłumaczeBibliografia
Bibik, Barbara. „Przekłady starożytnych utworów dramatycznych – w zgodzie czy wbrew normom? Kilka refleksji o tradycji przekładoznawczej w Polsce”. Między Oryginałem a Przekładem 22, nr 4 (2016): 117–134. https://doi.org/10.12797/ MOaP.22.2016.34.08.
DOI: https://doi.org/10.12797/MOaP.22.2016.34.08
Google Scholar
Brożek, Mieczysław. „O tłumaczu i tłumaczeniu myśli wybrane”. Meander 51, nr 7/8 (1996): 397–400.
Google Scholar
Brożek, Mieczysław. Terencjusz i jego komedie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960.
Google Scholar
Pianko, Gabriela. „Antyk we współczesnym teatrze polskim: W dwudziestolecie powstania Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej”. Meander 19, nr 7/8 (1964): 363–376.
Google Scholar
Pieczonka, Joanna. „Lwowskie przekłady komedii Plauta, czyli Junak i Bliźniacy w rękopisie Zygmunta Węclewskiego”. Wratislaviensium Studia Classica olim Classica Wratislaviensia 35, z. 4 (2015): 233–247.
Google Scholar
Przychocki, Gustaw. Plautus. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1925.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Gwałt na scenie (przypadek Terencjusza)”. Przekładaniec, nr 46 (2023): 104–123, https://doi.org/10.4467/16891864PC.23.007.17971.
DOI: https://doi.org/10.4467/16891864PC.23.007.17971
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Plaut w polskich przekładach”. Eos 84, z. 2 (1996): 335–345.
Google Scholar
Skwara, Ewa. „Wariacje na temat Amfitriona: Plaut-Molier-Kleist-Giraudoux”. W: Litteris vivere: Księga pamiątkowa ofiarowana p. prof. A. Wójcikowi, redakcja Ignacy Lewandowski i Kazimierz Liman. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1996.
Google Scholar
Skwara, Ewa, i Joanna Skwara. Zabawne zdarzenie w drodze na forum. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2009.
Google Scholar
Winniczuk, Lidia. „Terencjusz w Polsce”. W: Charisteria Gustavo Przychocki a discipulis oblata. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1934.
Google Scholar
Witczak, Krzysztof Tomasz. „Niewydane tłumaczenia epigramów Sarbiewskiego, czyli uwagi o działalności przekładowej prof. Zofii Abramowiczówny”. Symbolae Philologorum Posnaniensium 31, nr 2 (2021): 143–154.
DOI: https://doi.org/10.14746/sppgl.2021.XXXI.2.10
Google Scholar
Witczak, Krzysztof Tomasz. „Ze studiów nad recepcją Terencjusza w Polsce: Stefania Warszawska i jej przekład Formiona”. Eos 84, z. 2 (1996): 393–402.
Google Scholar
Warszawska, Stefania. „O Phormionie Terentiusa”. Przegląd Klasyczny 4, nr 1 (1938): 39–51.
Google Scholar
Autorzy
Ewa Skwaraewa.skwara@amu.edu.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Polska
https://orcid.org/0000-0002-5043-9826
Ewa Skwara - latynistka, literaturoznawczyni, tłumaczka. Profesor w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się teatrem antycznym i jego szeroko pojętą recepcją. Jest autorką monografii: Plaut i Terencjusz w polskiej komedii oświeceniowej (1996), Historia komedii rzymskiej (2001), Komedia według Terencjusza (2016). Ponadto przełożyła na język polski komedie Plauta i Terencjusza, a także Owidiuszową Sztuka kochania (2008, 2016). Za przekład komedii Plauta została uhonorowana nagrodą miesięcznika „Literatura na Świecie” (za najlepszy przekład poezji, 2003). Więcej: www.ewa-skwara.pl
Statystyki
Abstract views: 13PDF downloads: 10
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Ewa Skwara
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
