Maski Aleksandry Śląskiej
Marta Cebera
marta.cebera@ug.edu.plUniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-1545-6516
Abstrakt
Artykuł bada dorobek artystyczny Aleksandry Śląskiej (1925–1989), aktorki teatralnej i filmowej, którą zapamiętano głównie jako specjalistkę od ról Niemek i arystokratek. Pokazuje okoliczności powstania tego stereotypu i rozbija go poprzez prezentację jej mniej znanego oblicza zawodowego. Zawiera analizę szerokiego wachlarza zróżnicowanych portretów kobiecych w jej wykonaniu, od kreacji w Niemcach Kruczkowskiego, przez rolę tytułową w Martwej królowej Montherlanta i Blanche w Tramwaju zwanym pożądaniem Williamsa, po ciekawe wcielenia komediowe, jak Elwira w Mężu i żonie Fredry. Śląska należała do pokolenia kształtującego polską kulturę w latach PRL-u i rozwijającego nowe media. Współtworzyła polską szkołą słuchowiska, polską szkołą dubbingu oraz Teatr Telewizji. Mitowi chłodnej, nieprzystępnej aktorki przeciwstawiono wizerunek wszechstronnie utalentowanej interpretatorki, wnikliwie studiującej złożoność ludzkiej natury, kobiety teatru realizującej się na wielu artystycznych polach.
Słowa kluczowe:
Aleksandra Śląska, aktorka, teatr polski, Teatr Telewizji, film polski, polska szkoła słuchowiska, polska szkoła dubbingu, Teatr AteneumBibliografia
Czanerle, M. (1977). Panie i panowie teatru. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Google Scholar
Kurpiewski, P. (2017). Historia na ekranie Polski Ludowej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Sosnowska, D. (2014). Królowe PRL. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Źródła:
Google Scholar
Bargiełowski, D. (1957). Rzecz o niższych regionach ciała. Sztandar Młodych, 6, 4.
Google Scholar
Berberyusz, E. (1965). Z wielką tragiczką – o komedii. Słowo Polskie, 305.
Google Scholar
Beylin, K. (1962). O kobiecie, która wybiera zło. Express Wieczorny, 227, 6.
Google Scholar
Bielas, K. (1999). Ja ci zagram młodość. Gazeta Wyborcza (dodatek Wysokie obcasy), 219, 6-7.
Google Scholar
Bieniewski, H. (1960). Zwycięzcy i zwyciężeni. Orka, 3.
Google Scholar
Czapińska, W. (1963). Powrót do Loudun. Ekran, 14, 8.
Google Scholar
Domański, D. (1989). Ostatnia rozmowa z Aleksandrą Śląską. Życie Literackie, 49, 3.
Google Scholar
Erhardt, L. (1960). Teatr w pudełku. Radio i Telewizja, 43, 2.
Google Scholar
Greń, Z. (1962). Dla kogo requiem?. Życie Literackie, 43, 12.
Google Scholar
Grodzicki, A. (1958). Zmysły, zmysły… . Życie Warszawy, 143, 8.
Google Scholar
Grodzicki, A. (1962). Zakonnica z domu publicznego. Życie Warszawy, 228, 8.
Google Scholar
Kuliczkowska, K. (1965). Maria Stuart. Radio i Telewizja, 46, 21.
Google Scholar
Miklaszewski, K. (1977). Opolska lekcja klasyki. Życie Literackie, 18, 16.
Google Scholar
Natanson, W. (1966). Mąż i żona. Teatr, 7, 14.
Google Scholar
Pindór, M. (1990). Aleksandra Śląska. Zwrot, 4, 15.
Google Scholar
Polanica, S. (1976). Pani Dobrójska na czworakach. Słowo Powszechne, 149.
Google Scholar
Przewoska, H. (1966). Test na poczucie humoru. Stolica, 17, 4.
Google Scholar
Robosz, A. (1968). Aleksandra Śląska. Głos ludu, 12.
Google Scholar
Rogacki, H. I. (1979). Aleksandra Śląska. Scena, 1, 10.
Google Scholar
Rudnicki, A. (1963). Niebieskie kartki. Świat, 30.
Google Scholar
Szczawiński, J. (1967). Ocalenie Ruth. Kierunki, 49.
Google Scholar
Szczepański, J. A. (1957). Potrzebne wznowienie. Trybuna Ludu, 348, 6.
Google Scholar
Szczepański, J. A. (1976). Rozum i afekt. Teatr, 15.
Google Scholar
Szydłowski, R. (1959). Osaczeni z Jastrowa, czyli o granicach wolności. Polityka, 51.
Google Scholar
Tatarkiewicz, A. (1968). Dwa oblicza Markiza de Sade. Więź, 1, 155.
Google Scholar
Wirth, A. (1955). Ocalenie Sonnenbrucha. Nowa Kultura, 20.
Google Scholar
Wirth, A. (1963). Demony Aleksandry Śląskiej. Nowa Kultura, 12, 6.
Google Scholar
Zdanowicz, J. (1964). Przybliżyć ludzi. Rozmowa – bez pytań – z Aleksandrą Śląską. Polityka, 37.
Google Scholar
Autorzy
Marta Ceberamarta.cebera@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-1545-6516
Doktor nauk o sztuce, absolwentka Filologicznych Studiów Doktoranckich na Uniwersytecie Gdańskim (2019). Od 2019 roku pracuje jako adiunkt na Uniwersytecie Gdańskim, w Zakładzie Dramatu, Teatru i Widowisk. Autorka artykułów w czasopismach naukowych i tomach pokonferencyjnych. Publikowała w takich czasopismach, jak: „Teatr”, „Zarządzanie w kulturze”, „Świat Tekstów. Rocznik Słupski”, „EKRANy”, „Fragile”, „Gdyńskie Zeszyty Filmowe SCRIPT”, „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu”. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół teatru i dramatu XIX oraz XX wieku, a także sztuki aktorskiej i jej przemian na przestrzeni wieków.
Statystyki
Abstract views: 355PDF downloads: 379
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Marta Cebera
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
