Teatry pozawarszawskie w latach osiemdziesiątych w perspektywie historii mówionych
Joanna Królikowska
joanna.m.krolikowska@gmail.comUniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3375-264X
Abstrakt
Artykuł dotyczy życia teatralnego w Polsce w latach osiemdziesiątych, a w centrum refleksji jest funkcjonowanie teatrów w miastach średniej wielkości. W ramach badań nad ekonomicznymi i politycznymi uwarunkowaniami działalności tych placówek przeprowadzono wywiady pogłębione z pięcioma dyrektorami sprawującymi funkcję w tamtym okresie: Zbigniewem Bogdańskim (Teatr Dramatyczny w Gdyni, 1981–1986), Tomaszem Grochoczyńskim (Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku, 1985–1990), Maciejem Grzybowskim (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, 1982–1991), Józefem Jasielskim (Teatr Dramatyczny w Legnicy, 1981–1990) i Andrzejem Rozhinem (Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie, 1979–1981; Teatr Polski w Szczecinie, 1981–1983; Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, 1985–1993). Do analizy materiału badawczego zostały wykorzystane kategorie związane z historią mówioną, które umożliwiają uwzględnienie indywidualnych głosów uczestników życia teatralnego w narracjach historycznych. Wspomnienia dyrektorów, splecione z ich emocjami i refleksją na temat własnej działalności, dają wgląd w zasady konstruowania autonarracji i wpisywania ich w dominujące sposoby porządkowania i problematyzowania historii teatru w Polsce. Do artykułu zostały dołączone skrócone wersje rozmów, a w podsumowaniu wskazano możliwości ich wykorzystania w kolejnych pracach historycznoteatralnych.
Słowa kluczowe:
teatr polski 1980–1990, PRL, historia mówiona, historiografia teatralna, teatry w średnich miastachBibliografia
Adamski, Jerzy. Katastrofa kultury: Przesłanki nowej polityki kulturalnej; Raport przedstawiony Narodowej Radzie Kultury w 1989 roku. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1989.
Google Scholar
Bartmiński, Jerzy. „Historia mówiona – interdyscyplinarna i wieloaspektowa”. W: Historia mówiona w świetle nauk humanistycznych i społecznych, redakcja Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Joanna Szadura i Mirosław Szumiło, 9–24. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014.
Google Scholar
Chojka, Joanna, red. 200 lat sceny nad Prosną. Kalisz: Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego, 2001.
Google Scholar
Filipkowski, Piotr. „Historia mówiona i wojna”. W: Wojna – Doświadczenie i zapis: Nowe źródła, problemy, metody badawcze, redakcja Sławomir Buryła i Paweł Rodak, 13–35. Kraków: Universitas, 2006.
Google Scholar
Gretkowski, Andrzej, i Ewa Janiszewska. „Teatr Płocki w służbie mazowieckiemu społeczeństwu (1812–2002)”. Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy 16 (2016): 32–53. https://www.snpl.lt/new/?page_id=1773.
Google Scholar
Kaczyńska, Leokadia, red., Szczecin teatralny. Cz. 1: Twórcy, przedstawienia, festiwale, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2002.
Google Scholar
Kłapciński, Zdzisław, red. 180 lat sceny narodowej w Kaliszu. Kalisz: Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, 1980.
Google Scholar
Konarska-Pabiniak, Barbara. Teatr w Płocku 1812–2012. Płock: Książnica Płocka, 2012.
Google Scholar
Kopka, Krzysztof, Beata Adamek, Leszek Pułka, i Magda Piekarska. Subiektywna historia legnickiego teatru. Legnica: Teatr im. Heleny Modrzejewskiej, 2017.
Google Scholar
Krakowska, Joanna. PRL: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2016.
Google Scholar
Królikowska, Joanna. Rzeczywistość (nie)opisana: Życie teatru na łamach prasy branżowej w latach 1983–1989. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020.
Google Scholar
Kurkowska-Budzan, Marta. „Informator, świadek historii, narrator – kilka wątków epistemologicznych i etycznych oral history”. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 1 (2011): 9–34. https://doi.org/10.26774/wrhm.5.
DOI: https://doi.org/10.26774/wrhm.5
Google Scholar
Płoski, Paweł. „Serial Dyrektorzy: Dzieje prawnego unormowania statusu dyrektora”. Zarządzanie w Kulturze 18, z. 3 (2017): 423–441. https://doi.org/10.4467/20843 976ZK.17.027.7477.
DOI: https://doi.org/10.4467/20843976ZK.17.027.7477
Google Scholar
Przastek, Daniel. Środowisko teatru w okresie stanu wojennego. Warszawa: Aspra-Jr, 2005.
Google Scholar
Roman, Andrzej, et al., red., Komedianci: Rzecz o bojkocie. Warszawa: „Most”, 1989.
Google Scholar
Sośnicki, Zdzisław. 40 lat teatrów dramatycznych Szczecina. Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985.
Google Scholar
Starr, Louis. „Oral history”. In Oral history: An Interdisciplinary Anthology, edited by David K. Dunaway i Willa K. Baum, 39–61. Walnut Creek, CA: AltaMira Press, 1996.
Google Scholar
Stoch, Elżbieta. Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie (1949–1956): Źródła – nieznane fakty – repertuar – recepcja krytyczna. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2019.
Google Scholar
Sznerch, Tadeusz. „40 lat legnickiego teatru wg Tadeusza Sznercha”. @kt – Legnicka Gazeta Teatralna, 10 maja 2018. https://gazeta.teatr.legnica.pl/2-bez-kategorii/ artykuy/akt-artykuly/8415-40-lat-legnickiego-teatru-wg-tadeusza-sznercha.
Google Scholar
Thompson, Paul, i Joanna Bornat. Głos przeszłości: Wprowadzenie do historii mówionej. Tłumaczenie Paweł Tomanek. Warszawa: Centrum Archiwistyki Społecznej, 2021.
Google Scholar
Wojcieszak, Roman. „50 lat Bałtyckiego Teatru Dramatycznego im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie (1953–2004)”. Rocznik Koszaliński 32 (2004): 109–134. https://www.biblioteka.koszalin.pl/wirtualna-czytelnia/rok-2004/rocznik-koszalinski-2004-nr-32.
Google Scholar
Autorzy
Joanna Królikowskajoanna.m.krolikowska@gmail.com
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-3375-264X
Joanna Królikowska - doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego; absolwentka Kulturoznawstwa (specjalność Teatr w kulturze) w Uniwersytecie Łódzkim; zdobywczyni głównej nagrody w konkursie na najlepszą pracę magisterską w roku akademickim 2018/2019 z dziedziny nauk o teatrze, widowisku i performansie organizowanym przez Instytut im. Zbigniewa Raszewskiego za rozprawę Rzeczywistość (nie)opisana. Życie teatru na łamach prasy branżowej w latach 1983-1989, następnie wydaną w 2020 r.; stypendystka w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk przy projekcie Teatr Węgajty – 35 lat teatru antropologicznego i poszukiwań społeczno-kulturowych.
Statystyki
Abstract views: 198PDF downloads: 130
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Joanna Królikowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
