Taniec organologiczny: Cielesność u schyłku antropocenu
Dorota Sajewska
dorota.sajewska@rub.deRuhr-Universität Bochum (Niemcy)
https://orcid.org/0000-0003-0904-6761
Abstrakt
Punktem wyjścia dla autorki jest zaproponowane przez Bernarda Stieglera nowe ujęcie „organologicznej” cielesności, które obejmuje życie nie tylko biologiczne, ale i techniczne, materię organiczną i zorganizowaną materię nieorganiczną. Tekst ukazuje potencjał wynalazczych cielesności w przeciwdziałaniu entropii i postępującej dezintegracji ekosystemów w oparciu o analizę porównawczą dwóch prac performatywnych: Rubble Dance Long Island City (1991) Rudy Burckhardt i Douglasa Dunna oraz Landfill Dance (2012) Tejal Shah. Choć obie prace problematyzują taniec na wysypiskach śmieci przedstawionych jako toksyczne resztki kapitalizmu, to jednak sposób ujęcia cielesności różni się w tych pracach diametralnie. Pierwsza z nich wpisuje się w diagnozy badaczy antropocenu, uwypuklając znaczenie ciała ludzkiego jako żywej materii w kontekście martwych pozostałości epoki industrialnej. Druga natomiast ukazuje cielesność hybrydyczną, wykraczającą poza dychotomię materii organicznej i nieorganicznej i manifestującą się jako sieć relacyjności z innymi systemami – ekologicznymi, geologicznymi, technologicznymi. Autorka proponuje koncepcję „tańca organologicznego” jako performansu projektującego nowe technologie przetrwania w duchu negantropocenu.
Słowa kluczowe:
cielesność, wideo-taniec, organologia, performatywność, organiczny/nieorganicznyBibliografia
Artaud, Antonin. „Skończyć z sądem bożym”. Tłumaczenie Bogdan Banasiak. Pismo Literacko-Artystyczne, nr 10 (1988): 80–98.
Google Scholar
Artaud, Antonin. „Teatr okrucieństwa”. Tłumaczenie Bogdan Banasiak. Sztuka i Filozofia 19 (2001): 82–91.
Google Scholar
Barad, Karen. Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham: Duke University Press, 2007.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv12101zq
Google Scholar
Barba, Eugenio, i Nicola Savarese. Sekretna sztuka aktora: Słownik antropologii teatru. Tłumaczenie Jarosław Fret et al. Redakcja Leszek Kolankiewicz. Wrocław: Ośrodek Badań Tworczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno - Kulturowych, 2005.
Google Scholar
Butler, Judith. „The Inorganic Body in the Early Marx: A Limit-Concept of Anthropocentrism”. Radical Philosophy 206 (2019): 3–17. https://www.radicalphilosophy.com/article/the-inorganic-body-in the-early-marx.
Google Scholar
Butler, Judith. Zapiski o performatywnej teorii zgromadzenia. Tłumaczenie Joanna Bednarek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
Google Scholar
Haraway, Donna. The Companion Species Manifesto: Dogs, People, and Significant Otherness. Chicago: Prickly Paradigm Press, 2003.
Google Scholar
Lepecki, Andre. „Performance and Corporeality: Suspensions of the ≪Human≫. In Points of Convergence: Alternative Views on Performance, edited by Marta Dziewańska and Andre Lepecki, 15–28. Warszawa: Muzeum Sztuki Nowoczesnej, 2017.
Google Scholar
Levi-Strauss, Claude. Smutek tropikow. Tłumaczenie Aniela Steinsberg. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
Google Scholar
Lolordo, Nick. „Charting the Flow: Positioning John Ashbery”. Contemporary Literature 42, no. 4 (2001): 750–774. https://doi.org/10.2307/1209052.
DOI: https://doi.org/10.2307/1209052
Google Scholar
Magnat, Virginie. „Towards a Radically Relational Post-Grotowskian Performance Paradigm”. Pamiętnik Teatralny 72, z. 4 (2023): 11–31. https://doi.org/10.36744/pt.1882.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.1882
Google Scholar
Royce, Anya Peterson. Antropologia tańca. Tłumaczenie Jacek Łumiński. Warszawa: Instytut Muzyki i Tańca, 2014.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323516521
Google Scholar
Sajewska, Dorota. „Affective Communitas: Towards a Performative Theory of Historical Agency”. In Crisis and Communitas: Performative Concepts of Commonality in Arts and Politics, edited by Dorota Sajewska and Małgorzata Sugiera, 95–114. London: Routledge, 2023.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781003231097-8
Google Scholar
Sajewska, Dorota. „Anthropo(s)cene as a Site of New Relationality”. In Eco-operations, edited by Liliana Gomez and Fabienne Liptay. Zurich: Diaphanes, 2024.
Google Scholar
Sajewska, Dorota. „Towards Theatrical Communitas”. Pamiętnik Teatralny 70, z. 3 (2021): 15–56. https://doi.org/10.36744/pt.846.
DOI: https://doi.org/10.36744/pt.846
Google Scholar
Stanisławski, Konstanty. Pisma. Tom 2–3: Praca aktora nad sobą. Część 1–2. Tłumaczenie Aleksander Męczyński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1953.
Google Scholar
Stiegler, Bernard. „Elements for a General Organology”. Translated by Daniel Ross. Derrida Today 13, no. 1 (2000): 72–94. https://doi.org/10.3366/drt.2020.0220.
DOI: https://doi.org/10.3366/drt.2020.0220
Google Scholar
Stiegler, Bernard. The Neganthropocene. Edited and translated by Daniel Ross. London: Open Humanities Press, 2018. https://www.openhumanitiespress.org/books/titles/the-neganthropocene
Google Scholar
Autorzy
Dorota Sajewskadorota.sajewska@rub.de
Ruhr-Universität Bochum Niemcy
https://orcid.org/0000-0003-0904-6761
Dorota Sajewska - kulturoznawczyni, badaczka teatru, tańca i performansu, profesor zwyczajna w Instytucie Teatrologii Ruhr-Universität Bochum w Niemczech. Jej zainteresowania naukowe obejmują teorie i praktyki performatywne, ze szczególnym uwzględnieniem antropologii ciała, dekolonizacji wiedzy i refleksji nad procesami wspólnotowymi.
Statystyki
Abstract views: 78PDF downloads: 40
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dorota Sajewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Dorota Sajewska, Toward Theatrical Communitas , Pamiętnik Teatralny: Tom 70 Nr 3 (2021): Teatr i communitas (blok tematyczny według koncepcji Doroty Sajewskiej)
- Dorota Sajewska, Teatr i communitas: Wprowadzenie , Pamiętnik Teatralny: Tom 70 Nr 3 (2021): Teatr i communitas (blok tematyczny według koncepcji Doroty Sajewskiej)
