Teatralne echa Roku Józefa Wybickiego, czyli gdański przyczynek do trudnej sztuki świętowania jubileuszy
Małgorzata Jarmułowicz
malgorzata.jarmulowicz@ug.edu.plUniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7516-2811
Abstrakt
Tematem artykułu jest zapomniana teatralna odsłona obchodów Roku Józefa Wybickiego w Gdańsku w 1972, wyprzedzająca o pół wieku analogiczną fetę rocznicową poświęconą autorowi hymnu polskiego w 2022. Premiera Kuligu Wybickiego wyreżyserowana przed pięćdziesięciu laty na scenie Teatru Wybrzeże przez doświadczoną realizatorkę repertuaru oświeceniowego Marynę Broniewską, choć pozornie naznaczona piętnem „jubilatyzmu narodowego”, daje ciekawy pretekst do spojrzenia na ów rocznicowy kontekst spektaklu przez pryzmat dopiero teraz widocznych uwikłań reprezentatywnej dla swoich czasów komedii Wybickiego – a wraz z nią całej spuścizny teatralnej polskiego oświecenia – w ideowe uwarunkowania najważniejszych przełomów w historii polskiego teatru powojennego. Kluczowym punktem odniesienia dla poczynionych w artykule rozpoznań jest posttransformacyjna ocena potencjału polskiego repertuaru dziewiętnastowiecznego przedstawiona przez Piotra Morawskiego w monografii Oświecenie: Przedstawienia. Próba rekonstrukcji kształtu samego przedstawienia, oparta na zachowanych archiwaliach, skupia się zaś na odsłonięciu reżyserskiej strategii ujednoznaczniania wcale nieoczywistych sensów sztuki oraz tworzenia dla nich wyrazistej ramy inscenizacyjnej.
Słowa kluczowe:
Józef Wybicki, "Kulig", oświecenie, Maryna Broniewska, Teatr Wybrzeże, jubilatyzmBibliografia
Bogusławski, Wojciech. „Dzieje Teatru Narodowego”. W: Dzieła dramatyczne, tom 1, 1–78. Warszawa, 1820.
Google Scholar
Ciechowicz, Jan. „Teatralny jubileusz”. Tygodnik Powszechny 46, nr 1 (1973): 6.
Google Scholar
Csató, Edward. Leon Schiller. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
Google Scholar
Hebanowski, Stanisław. „Przed premierą: Kulig Józefa Wybickiego”. Głos Wybrzeża, nr 236 (1972): 3.
Google Scholar
Kaleta, Roman. Wstęp do Józef Wybicki, Utwory dramatyczne, red. Roman Kaleta, 5-76. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963.
Google Scholar
Kanold, Barbara. „W Gdańsku Kulig”. Pomorze, nr 21 (1972): 14.
Google Scholar
Kott, Jan. Pisma wybrane, red. Tadeusz Nyczek, tom 3, Fotel recenzenta. Warszawa: Wydawnictwo Krąg, 1991.
Google Scholar
Krawczykowski, Zbigniew. „Czyżby już historia? Na marginesie Henryka VI na łowach”. Życie Literackie 30, nr 31 (1980): 5, 12. http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/5072/recenzja-1.pdf.
Google Scholar
LAIK [Kiszkis Andrzej]. „Kulig Józefa Wybickiego”. Dziennik Bałtycki, nr 247 (1972): 3. Lutogniewski, Tadeusz. „Gdzie można dostać pół litra?”. Wiadomości, nr 19 (1976). https://encyklopediateatru.pl/artykuly/244409/gdzie-mozna-dostac-pol-litra.
Google Scholar
Morawski, Piotr. Oświecenie: Przedstawienia. Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2017.
Google Scholar
Nawrocka, Ewa. „Kulig Józefa Wybickiego”. Litery, nr 1 (1973): 31.
Google Scholar
Sierecki, Sławomir. „Głos z widowni. Kulig”. Wieczór Wybrzeża, nr 239 (1972): 3.
Google Scholar
Wybicki, Józef. Utwory dramatyczne, red. Roman Kaleta. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1963.
Google Scholar
Żurowski, Andrzej. „Sztuczne oddychanie”. Teatr, nr 23 (1972): 12.
Google Scholar
Autorzy
Małgorzata Jarmułowiczmalgorzata.jarmulowicz@ug.edu.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0001-7516-2811
Małgorzata Jarmułowicz - teatrolog, prof. w Zakładzie Dramatu, Teatru i Widowisk na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się dramatem i teatrem XX i XXI wieku, światem tradycyjnych widowisk Azji Południowo-Wschodniej, zjawiskami kulturowymi w perspektywie antropologii widowisk i performatyki.
Statystyki
Abstract views: 116PDF downloads: 120
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Małgorzata Jarmułowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
