Finding Kokoro through the Eyes: Butoh in Roberta Carreri’s Work and Pedagogy

artykuł recenzowany

Simone Dragone

simone.dragone@edu.unige.it
University of Genoa (Włochy)
https://orcid.org/0000-0003-2660-1579

Abstrakt

W roku 1984 Roberta Carreri, aktorka Odin Teatret od 1974, zobaczyła spektakl tańca butoh Niwa (Ogród) w wykonaniu grupy Muteki-Sha i wzięła udział w trzydniowych warsztatach prowadzonych przez Natsu Nakajimę, bezpośrednią spadkobierczynię Tatsumiego Hijikaty, pioniera butoh. W 1986 roku Carreri udała się do Japonii, by pracować z Natsu Nakajimą i Kazuo Ohno. Spotkanie z azjatyckimi mistrzami w znacznym stopniu zmieniło jej podejście do procesu twórczego. Najważniejszym aspektem tej praktyki była praca oczu. Sposób, w jaki oczy traktowane są w sztuce butoh, wywarł głęboki wpływ na proces twórczy Carreri, szczególnie podczas pracy nad jej monodramem Judith (1988). Włoska aktorka od końca lat osiemdziesiątych rozwijała własną pedagogikę i dziś podróżuje po całym świecie, prowadząc warsztaty Dance of Intentions. W ich ramach przekazuje uczestnikom technikę pracy oczu, która wpływa na jakość scenicznej obecności aktorów. Celem tego artykułu jest przeanalizowanie, w jaki sposób Roberta Carreri ucieleśniła umiejętność odnajdywania kokoro (w języku japońskim „serce” lub „dusza”) i jak to wpływa na jej proces twórczy, a także na jej pracę pedagogiczną. Korzystając z bogatej literatury przedmiotu, dzienników pracy Roberty Carreri, niepublikowanych dokumentów oraz materiałów audiowizualnych przechowywanych w Odin Teatret Archives, artykuł stara się rzucić światło na to, w jaki sposób praktyka butoh ukształtowała tożsamość zawodową aktorki i wpłynęła na jej karierę artystyczną.


Słowa kluczowe:

butoh, kokoro, antropologia teatru, praktyka międzykulturowa, proces twórczy, pedagogika teatru, teatr eurazjatycki

Artaud, Antonin. The Theatre and Its Double. Translation Mary Caroline Richards. New York: Grove Press, 1958.
  Google Scholar

Baird, Bruce, and Rosemary Candelario, eds. The Routledge Companion to Butoh Performance London: Routledge, 2019.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315536132   Google Scholar

Baird, Bruce, and Rosemary Candelario. “Introduction: Dance Experience, Dance of Darkness, Global Butoh: The Evolution of a New Dance Form.” In Baird and Candelario, Companion to Butoh Performance, 1–22.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315536132-1   Google Scholar

Barba, Eugenio. “An Amulet Made of Memory: The Significance of Exercises in the Actor Dramaturgy.” TDR 41, no. 4 (1997): 127–132. https://doi.org/10.2307/1146664.
DOI: https://doi.org/10.2307/1146664   Google Scholar

Barba, Eugenio. “Angelanimal: Tecniche perdute per lo spettatore.” Teatro e Storia 20, no. 27 (2006): 17–26.
  Google Scholar

Barba, Eugenio. On Directing and Dramaturgy: Burning the House. Translation Judy Barba. London: Routledge, 2009.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203870297   Google Scholar

Barba, Eugenio. The Paper Canoe: A Guide to Theatre Anthropology. Translation Richard Fowler. London: Routledge, 1995.
  Google Scholar

Barba, Eugenio. Theatre: Solitude, Craft, Revolt. Translation Judy Barba. Aberystwynt: Black Mountain Press, 1999.
  Google Scholar

Barba, Eugenio, and Nicola Savarese. A Dictionary of Theatre Anthropology: The Secret Art of the Performer. 2nd ed. Translated by Richard Fowler. London: Routledge, 2006.
  Google Scholar

Barbe, Frances. “Embodying Imagination: Butoh and Performer Training.” In Intercultural Acting and Performer Training, edited by Phillip B. Zarrilli, T. Sasitharan, and Anuradha Kapur, 179–201. London: Routledge, 2019.
  Google Scholar

Buscarino, Maurizio. “Judith, Fotoarticolo.” Teatro Festival 12 (1989): 37–44.
  Google Scholar

Carreri, Roberta. “The Actor’s Journey: Judith from Training to Performance.” Interview by Erik Exe Christoffersen. New Theatre Quarterly 26, no. 7 (1991): 137–146. https://doi.org/10.1017/S0266464X00005418.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0266464X00005418   Google Scholar

Carreri, Roberta. “A Handful of Characters.” The Open Page 8 (2003): 44–55. https://themagdalenaproject.org/sites/default/files/OP8_RobertaCarreri.pdf.
  Google Scholar

Carreri, Roberta. On Training and Performance: Traces of an Odin Teatret Actress. Translated and edited by Frank Camilleri. New York: Routledge, 2014.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315769424   Google Scholar

Citaristi, Ileana. The Making of a Guru: Kelucharan Mahapatra, His Life and Times. Delhi: Manohar, 2001.
  Google Scholar

Cristea, Alina. “The Cultural and Professional Identity of the Actor or the History of Cross-Cultural Theatre.” Revista Română de Studii Eurasiatice 16, no. 1/2 (2020): 211–216.
  Google Scholar

Grotowski, Jerzy. Towards a Poor Theatre. Edited by Eugenio Barba. New York: Routledge, 2002.
  Google Scholar

Lindgren, Monica, and Johann Packendorff. “Performing Arts and the Art of Performing: On Co-construction of Project Work and Professional Identities in Theatres.” International Journal of Project Management 25, no. 4 (2007): 354–364. https://doi.org/10.1016/j.ijproman.2007.01.005.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijproman.2007.01.005   Google Scholar

Lopez y Royo, Alessandra. “The Reinvention of Odissi Classical Dance as a Temple Ritual.” In The Archaeology of Ritual, edited by Evangelos Kyriakidis, 155–181. Los Angeles: Cotsen Institute of Archaeology, 2007. https://escholarship.org/ uc/item/2r21b9wc.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvdjrr7s.12   Google Scholar

Maehata, Noriko. “Selections from the Prose of Kazuo Ohno.” The Drama Review 30, no. 2 (1986): 156–162. https://doi.org/10.2307/1145736.
DOI: https://doi.org/10.2307/1145736   Google Scholar

Nanako, Kurihara. “Hijikata Tsatsumi: The Words of Butoh.” TDR 44, no. 1 (2000): 12–28. https://doi.org/10.1162/10542040051058816.
DOI: https://doi.org/10.1162/10542040051058816   Google Scholar

Naomi, Inata. “Rethinking the ‘Indigeneity’ of Hijikata Tatsumi in the 1960s as a Photographic Negative Image of Japanese Dance History.” In Baird and Candelario, Companion to Butoh Performance, 56–70.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315536132-6   Google Scholar

Pani, Jiwan. “Odissi.” In Indian Dance: The Ultimate Metaphor. Edited by Shanta Serbjeet Singh, 147–162. New Delhi: Bookwise India, 2000.
  Google Scholar

Patnaik, Dhirendranath. Odissi Dance. Bhubaneshwar: Orissa Sangeeta Natak Akademi, 1971.
  Google Scholar

Pavis, Patrice. “Underscore: The Shape of Things to Come.” In “Presence and Pre-expressivity,” edited by Ralph Yarrow. Special issue, Contemporary Theatre Review 6, no. 4 (1997): 37–61.
DOI: https://doi.org/10.1080/10486809708568435   Google Scholar

Sanders, Vicky. “Dancing and the Dark Soul of Japan: An Aesthetic Analysis of Butō.” Asian Theatre Journal 5, no. 2 (1988): 148–163. https://www.jstor.org/stable/25161489.
  Google Scholar

Sakamoto, Michael Andrew Y. An Empty Room: Butoh Performance and the Social Body in Crisis. PhD dissertation, University of California, 2012. https://escholarship.org/uc/item/8xq5x42n.
  Google Scholar

Schechner, Richard. Between Theatre and Anthropology. Philadelphia: University of Pensylvania Press, 1985.
  Google Scholar

Schwellinger, Lucia. “Ohno Kazuo: Biography and Methods of Movement Creation.” In Baird and Candelario, Companion to Butoh Performance, 113–125.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315536132-14   Google Scholar

Stein, Bonnie Sue. “Twenty Years Ago We Were Crazy, Dirty, and Mad.” The Drama Review 30, no. 2 (1986): 107–126. https://doi.org/10.2307/1145731.
DOI: https://doi.org/10.2307/1145731   Google Scholar

Watson, Ian. “Interculturalism and the Individual Performer: An Interview with the Odin Actress Roberta Carreri.” In Negotiating Cultures: Eugenio Barba and the Intercultural Debate, edited by Ian Watson, 76–87. Manchester: Manchester University Press, 2002.
  Google Scholar

Wolford, Lisa. “Grotowski’s Vision of the Actor: The Search for Contact.” In Actor Training, edited by Alison Hodge, 2nd ed., 199–214. London: Routledge, 2010. https://doi.org/10.4324/9780203861370.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203861370   Google Scholar

Whyman, Rose. “Explanations and Implications of ‘Psychophysical’ Acting.” New Theatre Quarterly 32, no. 2 (2016): 157–168. https://doi.org/10.1017/S0266464X16000051.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0266464X16000051   Google Scholar

Zarrilli, Phillip B. Psychophysical Acting: An Intercultural Approach After Stanislavski. London: Routledge, 2009.
  Google Scholar


Opublikowane
2023-09-01

Cited By / Share

Dragone, S. (2023) „Finding Kokoro through the Eyes: Butoh in Roberta Carreri’s Work and Pedagogy”, Pamiętnik Teatralny, 72(3), s. 17–40. doi: 10.36744/pt.1638.

Autorzy

Simone Dragone 
simone.dragone@edu.unige.it
University of Genoa Włochy
https://orcid.org/0000-0003-2660-1579

Simone Dragone - doktorant na Uniwersytecie w Genui we Włoszech. Od kwietnia 2019 do czerwca 2022 kierował OTA (Odin Teatret Archives) w Holstebro (Dania). Od 2020 roku jest członkiem rady redakcyjnej JTA (Journal of Theater Anthropology), czasopisma założonego i kierowanego przez Eugenio Barbę. Od 2022 Dragone jest adiunktem w dziedzinie archiwistyki  na Uniwersytecie w Genui oraz dyrektorem organizacyjnym ilFalcone - teatru Uniwersytetu w Genui.



Statystyki

Abstract views: 263
PDF downloads: 161


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Simone Dragone

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.

Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.