Przedstawienia purimowe
Tomasz Kuberczyk
(Polska)
Abstrakt
Pierwsza polskojęzyczna prezentacja najstarszej tradycji teatralnej jidysz, wraz z jej religijnymi i społecznymi kontekstami. Autor opisuje tradycje obchodzenia święta Purim i wspomina o równie tradycyjnej niechęci środowisk religijnych do teatru jako zjawiska pogańskiego. Przedstawia proces rozwoju widowisk wywodzących się ze świątecznych rytuałów, a także wskazuje na ich literackie pochodzenie i możliwe wpływy teatralne spoza kultury żydowskiej. Opisuje inscenizacje samych sztuk, opierając się na przykładach z literatury oraz na zachowanych tekstach przedstawień purimowych (większość z nich pochodzi ze zbioru Noego Pryłuckiego). Autor omawia przy tym kompozycję przedstawień, wspomina o miejscach pozostawionych na improwizacje, wymienia typowe wątki i postacie, a także źródła ich komizmu. Uzupełnieniem tekstu jest przekład jednej ze sztuk purimowych Mądrość Salomona.
Słowa kluczowe:
przedstawienia purimowe, Purim , parodia , komizmBibliografia
Bachtin, Michaił. Twórczość Franciszka Rabelais'ego a kultura ludowa Średniowiecza i Renesansu. Tłumaczenie Anna i Andrzej Goreniowie, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975.
Google Scholar
Bendowska, Magdalena. Traktat Miszny - Megila. Euhemer. Przegląd Religioznawczy, nr 3 (1985).
Google Scholar
Davidson, Israel. Parody in Jewish Literature. New York: Columbia University Press, 1907.
DOI: https://doi.org/10.7312/davi92246
Google Scholar
Goodman, Phillip, ed. The Purim Anthology. Filadelfia: The Jewish Publication Society, 1973.
Google Scholar
Ingarden, Roman. Przeżycie, idzeło, wartość. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1966.
Google Scholar
Lilientalowa, Regina. Święta żydowskie w przeszłości i teraźniejszości: Cz. III; Chanuka i Purim. Kraków: Akademia Umiejętności, 1919.
Google Scholar
Pryłucki, Noah. Zamelbuch far jidiszer folklor, filologie un kulturgeszichte. Warszawa, 1917.
Google Scholar
Shmeruk, Chone. Maḥazot miḳraʼiyim be-Yidish, 1697-1750. Yerushalayim: Ha-Aḳademyah ha-leʼumit ha-Yiśreʼelit le-madaʻim, 1979.
Google Scholar
Shmeruk, Chone. Proḳim fun der Yidisher liṭeraṭur-geshikhṭe. Tel-Aviv: Farlag Y.L. Perets, 1988.
Google Scholar
Autorzy
Tomasz KuberczykPolska
Statystyki
Abstract views: 91PDF downloads: 84
Licencja
Prawa autorskie (c) 1992 Tomasz Kuberczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
