«Dejmek»: Ćwiczenie z metahistorii
Joanna Krakowska
jotkrak@gmail.comInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3604-7313
Abstrakt
Artykuł stanowi krytyczne omówienie książki Magdaleny Raszewskiej Dejmek (Warszawa 2021). Recenzentka stawia tezę, że ta biografia Kazimierza Dejmka (1924–2002), reżysera i dyrektora teatrów, jest jednocześnie źródłem metahistorycznym, pozwala bowiem przyjrzeć się nie tylko pewnemu przemijającemu modelowi teatru i myślenia o teatrze, ale także kategoriom, pojęciom i strukturom właściwym jego czasom. Patriarchalne cechy i zasady Dejmka zostały przez Raszewską precyzyjnie opisane, a historia jego teatru przedstawiona pojęciami adekwatnymi do wartości, jakim hołdował on i jego wspólnota. Sposób wykorzystania przez autorkę plotek i donosów, by odmitologizować teatr i jego kulisy, budzić może chwilami metodologiczne wątpliwości, ale niewątpliwie współtworzy obraz stosunków władzy i relacji środowiskowych zachęcający do krytycznego oglądu przeszłości i jej bohatera.
Słowa kluczowe:
Kazimierz Dejmek, biografia, teatr polski po 1945, PRL, Zbigniew RaszewskiBibliografia
Beer, Gillian. „Representing Women: Re-presenting the Past”. In The Feminist Reader: Essays in Gender and the Politics of Literary Criticism, edited by Catherine Belsey and Jane Moore, 63–80. London: Macmillan, 1989.
Google Scholar
Cvetkovich, Ann. An Archive of Feelings: Trauma, Sexuality, and Lesbian Public Cultures. Durham, NC: Duke University Press, 2003.
DOI: https://doi.org/10.1215/9780822384434
Google Scholar
Hamilton, Nigel. „Biography as Corrective”. In The Biographical Turn: Lives in History, edited by Hans Renders, Binne de Haan, and Jonne Harmsma, 15–30. London: Routledge, 2016.
Google Scholar
Hemecker, Wilhelm, and Edward Saunders, eds. Biography in Theory: Key Texts with Commentaries. Berlin: Walter de Gruyter, 2017.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110516678
Google Scholar
Kwaśniewska, Monika. „Jaka etyka?!” Dialog, nr 4 (2021): 111–125.
Google Scholar
Raszewska, Magdalena. Dejmek. Warszawa: Teatr Narodowy, 2021.
Google Scholar
Raszewska, Magdalena. Teatr Narodowy 1949–2004. Warszawa: Teatr Narodowy, 2005.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. Raptularz 1967/1968. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Interim, 1993.
Google Scholar
Autorzy
Joanna Krakowskajotkrak@gmail.com
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0003-3604-7313
Joanna Krakowska - dr hab., pracuje w Zakładzie Historii i Teorii Teatru Instytutu Sztuki PAN, wykłada w Akademii Teatralnej w Warszawie, zajmuje się historią współczesnego teatru. Prowadziła feministyczny projekt badawczy HyPaTia poświęcony kobietom w polskim teatrze. Współautorka książek Soc i sex. Diagnozy teatralne i nieteatralne (2009) oraz Soc, sex i historia (2014). Redaktorka antologii Transfer! Teksty dla teatru (2015), autorka monografii Mikołajska. Teatr i PRL (2011), dwóch tomów cyklu Teatr Publiczny. Przedstawienia (2016-2019) oraz książki Odmieńcza rewolucja. Performans na cudzej ziemi (2020), nagrodzonej Nagrodą Literacką Gdynia.
Statystyki
Abstract views: 440PDF downloads: 440
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Joanna Krakowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
