Wolność, historia, pacyfizm: O dramatach Stanisława Hadyny
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest twórczości dramatycznej Stanisława Hadyny, folklorysty i kompozytora znanego przede wszystkim jako założyciel Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Autor analizuje jego cztery niepublikowane dramaty, których bohaterami są m.in. Thomas Paine, Martin Luther King czy Mahatma Gandhi, napisane w latach 1969–1976 najpierw po angielsku, później po polsku, i nagradzane na konkursach UNESCO. Omawia także dokumentację inscenizacji jednego z nich w krakowskim Teatrze im. Juliusza Słowackiego (Deklaracja 76, 1977), która w ostatnich latach PRL niosła odważne obywatelskie przesłanie. Czyta sztuki Hadyny jako dramaty wolności i opresji w różnych czasach historycznych, interpretując je jako listy z oblężonego świata, a zarazem poetyckie traktaty o doświadczeniu samotności i osobności. Wydobywa homiletyczny wymiar utworów skonstruowanych jak kazania rozpisane na wiele głosów i wskazuje na luterańską proweniencję zawartej w nich ewangeliczno-spirytualistycznej wizji człowieka. W hermeneutycznych analizach uwypukla eklektyczny charakter dramaturgicznych rozwiązań stosowanych przez Hadynę i interpretuje sposoby wykorzystania różnych konwencji teatralnych i performatywnych (misterium, tableau vivant, teatr epicki, happening) oraz tradycji religijnych.
Słowa kluczowe:
Stanisław Hadyna, dramat postaw obywatelskich, «Deklaracja 76», dramat homiletyczny, dramat polski po 1945, teatr w KrakowieBibliografia
Fik, Marta. Trzydzieści pięć sezonów: Teatry dramatyczne w Polsce w latach 1944–1979. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1981.
Google Scholar
Humel, Anna. „Utwory sceniczne Stanisława Hadyny”. W: Kadłubiec, Stanisław Hadyna, 25–33.
Google Scholar
Kadłubiec, Daniel, red. Stanisław Hadyna – twórca niezwykły. Chorzów: Śląska Fundacja Kultury, 2000.
Google Scholar
Szczypka, Danuta. „Losy wojenne Stanisława Hadyny – próba rekonstrukcji”. Rocznik Wiślański 11 (2021): 40–44.
Google Scholar
Żmuda, Grzegorz. „Hadyna Stanisław”. W: Encyklopedia muzyczna PWM: Część biograficzna, t. 4, redakcja Elżbieta Dziębowska. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993.
Google Scholar
Autorzy
Włodzimierz SzturcUniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-6778-8475
Włodzimierz Szturc - prof. dr hab., wykłada na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (Katedra Teatru i Dramatu) i w Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Wykładał w Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) w Paryżu i w Université François-Rabelais w Tours. Jest historykiem teatru i dramatu oraz dramaturgiem i autorem sztuk teatralnych. Zajmuje się literaturą XIX wieku, kulturami starożytnymi i rytuałami, historią idei romantycznych oraz przemian mitów w kulturze i literaturze europejskiej od XVIII wieku do dziś. W centrum jego refleksji o ideach i literaturze polskiej znajduje się twórczość Norwida, Słowackiego i Wyspiańskiego. Opublikował ostatnio Genetyka widowiska. Człowiek/Maska/Rytuał/Widowisko (Kraków, 2017), Eironeia (Kraków, 2018), Diapazony i Fonosfery (Kraków, 2020).
Statystyki
Abstract views: 314PDF downloads: 281
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Włodzimierz Szturc
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
