Wolność, historia, pacyfizm: O dramatach Stanisława Hadyny
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest twórczości dramatycznej Stanisława Hadyny, folklorysty i kompozytora znanego przede wszystkim jako założyciel Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Autor analizuje jego cztery niepublikowane dramaty, których bohaterami są m.in. Thomas Paine, Martin Luther King czy Mahatma Gandhi, napisane w latach 1969–1976 najpierw po angielsku, później po polsku, i nagradzane na konkursach UNESCO. Omawia także dokumentację inscenizacji jednego z nich w krakowskim Teatrze im. Juliusza Słowackiego (Deklaracja 76, 1977), która w ostatnich latach PRL niosła odważne obywatelskie przesłanie. Czyta sztuki Hadyny jako dramaty wolności i opresji w różnych czasach historycznych, interpretując je jako listy z oblężonego świata, a zarazem poetyckie traktaty o doświadczeniu samotności i osobności. Wydobywa homiletyczny wymiar utworów skonstruowanych jak kazania rozpisane na wiele głosów i wskazuje na luterańską proweniencję zawartej w nich ewangeliczno-spirytualistycznej wizji człowieka. W hermeneutycznych analizach uwypukla eklektyczny charakter dramaturgicznych rozwiązań stosowanych przez Hadynę i interpretuje sposoby wykorzystania różnych konwencji teatralnych i performatywnych (misterium, tableau vivant, teatr epicki, happening) oraz tradycji religijnych.
Słowa kluczowe:
Stanisław Hadyna, dramat postaw obywatelskich, «Deklaracja 76», dramat homiletyczny, dramat polski po 1945, teatr w KrakowieBibliografia
Fik, Marta. Trzydzieści pięć sezonów: Teatry dramatyczne w Polsce w latach 1944–1979. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1981.
Google Scholar
Humel, Anna. „Utwory sceniczne Stanisława Hadyny”. W: Kadłubiec, Stanisław Hadyna, 25–33.
Google Scholar
Kadłubiec, Daniel, red. Stanisław Hadyna – twórca niezwykły. Chorzów: Śląska Fundacja Kultury, 2000.
Google Scholar
Szczypka, Danuta. „Losy wojenne Stanisława Hadyny – próba rekonstrukcji”. Rocznik Wiślański 11 (2021): 40–44.
Google Scholar
Żmuda, Grzegorz. „Hadyna Stanisław”. W: Encyklopedia muzyczna PWM: Część biograficzna, t. 4, redakcja Elżbieta Dziębowska. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993.
Google Scholar
Autorzy
Włodzimierz Szturchttps://orcid.org/0000-0002-6778-8475
Włodzimierz Szturc - prof. dr hab., wykłada na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (Katedra Teatru i Dramatu) i w Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Wykładał w Institut National des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) w Paryżu i w Université François-Rabelais w Tours. Jest historykiem teatru i dramatu oraz dramaturgiem i autorem sztuk teatralnych. Zajmuje się literaturą XIX wieku, kulturami starożytnymi i rytuałami, historią idei romantycznych oraz przemian mitów w kulturze i literaturze europejskiej od XVIII wieku do dziś. W centrum jego refleksji o ideach i literaturze polskiej znajduje się twórczość Norwida, Słowackiego i Wyspiańskiego. Opublikował ostatnio Genetyka widowiska. Człowiek/Maska/Rytuał/Widowisko (Kraków, 2017), Eironeia (Kraków, 2018), Diapazony i Fonosfery (Kraków, 2020).
Statystyki
Abstract views: 92PDF downloads: 64
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Włodzimierz Szturc
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY-NC-ND 4.0.
