Temperament and the Roots of Interpretation
Vladimir Mirodan
vmirodan@hotmail.comUniversity of the Arts London (Wielka Brytania)
https://orcid.org/0000-0003-4680-2327
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest przeprowadzona z perspektywy najnowszych ustaleń psychologii analiza złożonego wpływu osobowości aktorów i reżyserek na ich interpretacje materiału dramatycznego. Ogniskuje się ona wokół następujących pytań: Jak to jest, że w laboratorium sali prób pewne decyzje interpretacyjne „pasują”, a inne nie? Jakie siły kształtują te przedrefleksyjne procesy? Gdy zapadają decyzje interpretacyjne mające wpływ na dane wykonanie, a nawet całą produkcję, w jaki sposób równoważą się świadoma refleksja, nabyte poprzez enkulturację nawyki i nieświadome procesy? Czy te ostatnie zakorzenione są w naszych osobowościach? Podejmując próbę odpowiedzi, autor przedstawia znaczący wpływ czynników genetycznych i epigenetycznych („temperamentów”), a także dziedziczonych „postaw plemiennych” na kształtowanie się osobowości. Na koniec stawia pytanie o potrzebę przemyślenia treningu aktorskiego w kontekście postępów w psychologii różnic indywidualnych i podpowiada, jakiego rodzaju odnowa naszych praktyk szkoleniowych pozwoliłaby im odzwierciedlać ustalenia nowej psychologii.
Słowa kluczowe:
aktorstwo, reżyseria teatralna , psychologia aktorstwa, osobowość, interpretacja, temperamentBibliografia
Brown, Steven. “Proto-Acting as a New Concept: Personal Mimicry and the Origins of Role Playing.” Humanities 6, no. 2 (2017). https://doi.org/10.3390/h6020043.
Google Scholar
Efros, Anatoly. The Joy of Rehearsal: Reflections on Interpretation and Practice. Translated by James Thomas. New York: Peter Lang, 2006.
Google Scholar
Fajkowska, Małgorzata. “Personality Traits: Hierarchically Organised Systems.” Journal of Personality 86, no. 1 (2018): 36–54. https://doi.org/10.1111/jopy.12314.
Google Scholar
Henrich, Joseph Patrick. The WEIRDest People in the World: How the West Became Psychologically Peculiar and Particularly Prosperous. New York: Farrar, Straus and Giroux, 2020.
Google Scholar
Hofstede, Geert. Culture’s Consequences: Comparing Values, Behaviors and Institutions Across Nations. 2nd edition. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, 2001.
Google Scholar
Kagan, Jerome. The Temperamental Thread: How Genes, Culture, Time and Luck Make Us Who We Are. New York: The Dana Foundation, 2010.
Google Scholar
Kagan, Jerome. What Is Emotion? History, Measures, and Meaning. New Haven: Yale University Press, 2007.
Google Scholar
Mazer, Cary M. “Historicizing Spontaneity: The Illusion of the First Time of ‘The Illusion of the First Time.’” In Shakespeare’s Sense of Character: On the Page and From the Stage, edited by Yu Jin Ko and Michael Shurgot. Farnham: Ashgate, 2012.
Google Scholar
McCrae, Robert R., and Oliver P. John. “An Introduction to the Five Factor Model and Its Applications.” Journal of Personality 60, no. 2 (1992): 175–215.
Google Scholar
Mirodan, Vladimir. The Actor and the Character: Explorations in the Psychology of Transformative Acting. London: Routledge, 2019.
Google Scholar
Sher, Antony. Year of the King: An Actor’s Diary and Sketchbook. London: Nick Hern Books, 2014.
Google Scholar
Stanislavski, Konstantin. An Actor’s Work: A Student’s Diary. Translated by Jean Benedetti. London: Routledge, 2017.
Google Scholar
Wiggins, Jerry S., ed. The Five-Factor Model of Personality: Theoretical Perspectives. New York: Guilford, 1996.
Google Scholar
Autorzy
Vladimir Mirodanvmirodan@hotmail.com
University of the Arts London Wielka Brytania
https://orcid.org/0000-0003-4680-2327
Vladimir Mirodan - PhD, FRSA jest emerytowanym profesorem teatru na University of the Arts London. Przeszkolony na kursie reżyserskim w Drama Centre London, wyreżyserował ponad 50 produkcji w Wielkiej Brytanii, a także na arenie międzynarodowej, a także wykładał i reżyserował w wiodących szkołach teatralnych w Wielkiej Brytanii, USA, Francji i Izraelu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień psychologii aktorstwa, w szczególności w odniesieniu do neuropsychologii gestu i postawy; podczas gdy większość jego opublikowanych prac dotyczy podejść poznawczych, od czasu do czasu powraca do swoich pierwszych zainteresowań - psychodynamicznych poglądów na proces aktorski.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Vladimir Mirodan
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
