Brytyjczycy i Amerykanie o teatrze polskim lat zaborów
Przemysław Deles (oprac.)
Zamek Królewski w Warszawie (Polska)
Szymon Żuchowski (oprac.)
National Library (Warsaw) (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-7190-5999
Abstrakt
Publikacja prezentuje fragmenty 43 tekstów anglojęzycznych o różnym charakterze, które łączy to, że ich autorzy relacjonują obserwacje i doświadczenia związane z teatrami i życiem teatralnym na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów okresu zaborów (1795–1918). Znalazły się tu zarówno klasyczne relacje z podróży, jak i autobiografie, reportaże, wspomnienia, prace o charakterze analitycznym czy problemowym. Teksty te powstawały przez ponad sto lat w zmieniającym się środowisku politycznym i społecznym. To – i zapatrywania polityczne piszących – wpływało oczywiście na sposób i perspektywę opisu. Zebrane tu wzmianki nie tworzą żadnego ciągu tematycznego czy czasowego i występują w różnym kontekście, niemniej przynoszą wiele interesujących informacji i spostrzeżeń. Począwszy od tych o Teatrze Narodowym kierowanym przez Wojciecha Bogusławskiego, o Franciszku Bohomolcu czy Adamie Kazimierzu Czartoryskim, po legendarną inscenizację Kordiana z 1899 w Krakowie i pierwsze tango w warszawskim Teatrze Nowości z 1915. Informacje na temat tańca dotyczą zarówno tańca scenicznego, jak i praktyk społecznych (balet, taniec na linie, mazur, tango).
Słowa kluczowe:
historia teatru polskiego 1795–1918, źródła historyczne, wspomnienia, kulturowa mobilność teatru, taniec, polski taniec za granicąBibliografia
Ajewski, Konrad. Stanisława Kostki Zamoyskiego życie i działalność 1775–1856. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2010.
Google Scholar
Damps, Ewelina. Historia Teatru Miejskiego w Gdańsku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2015.
Google Scholar
Gołębiowska, Zofia. W kręgu Czartoryskich: Wpływy angielskie w Puławach na przełomie XVIII i XIX wieku. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2000.
Google Scholar
Grzegorczyk, Bożena. „Architektura teatralna na obszarze dzisiejszej Polski od około 1780 do 1880 roku”. W: Architektura teatralna w Polsce, redakcja Dorota Buchwald, Monika Jarzyna i Piotr Morawski, Warszawa 2011.
Google Scholar
Król-Kaczorowska, Barbara. Teatr Dawnej Polski: Budynki, Dekoracje, Kostiumy. Warszawa: PIW,1971.
Google Scholar
Lochwood, Allison. Passionate Pilgrims: The American Travelers in Great Britain 1800–1914. New York: UNKNO, 1981.
Google Scholar
Miziołek, Jerzy. Teatr Wielki w Warszawie: 250-lecie teatru publicznego w Polsce 1765–2015. Warszawa: Teatr Wielki – Opera Narodowa, 2015.
Google Scholar
Raszewski, Zbigniew. Z tradycji teatralnych Pomorza, Wielkopolski i Śląska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1955.
Google Scholar
Simon, Ludwik. „Teatr francuski w Warszawie za czasów Królestwa Kongresowego (1815–1830)”. Pamiętnik Literacki, z. 3/4 (1932): 391–422.
Google Scholar
Waszkiel, Halina. Trudne lata: Teatr warszawski 18151868. Warszawa: Teatr Narodowy, 2015.
Google Scholar
Wierzbicka-Michalska, Karyna. Aktorzy cudzoziemscy w Warszawie w latach 1795–1830. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
Google Scholar
Zawadzki, Wacław. „Relacje cudzoziemców o Wojciechu Bogusławskim i teatrze jego epoki: Materiały do dziejów teatru polskiego XVIII i początku XIX wieku”. Pamiętnik Teatralny 3, z. 3/4 (1954): 294–338
Google Scholar
Zieliński, Jan. „Wyspiański oczami Anglika w roku 1911”. Pamiętnik Teatralny 56, z. 3/4 (2007): 190–203.
Google Scholar
Autorzy
Przemysław Deles (oprac.)Zamek Królewski w Warszawie Polska
historyk. Absolwent Instytutu Historycznego UW. Doktorat uzyskał na Wydziale Historycznym UW. Stypendysta Fundacji Lanckorońskich w Londynie (2007), stażysta w Parques de Sintra – Monte da Lua (2014), uczestnik studium The Royal Collection Studies (Royal Collecting and Patronage in Britain, 2010). Pracownik Zamku Królewskiego w Warszawie, m.in. na stanowiskach kierowniczych i w funkcji kustosza dyplomowanego. Jego zainteresowania badawcze krążą wokół dziejów podróży oraz ideologii i propagandy władzy. Publikacja Joannici i ich związki z ziemiami polskimi (red. P. Deles i P. Mrozowski) zdobyła wyróżnienie nagrody Klio (kategoria edytorska) i II nagrodę konkursu „Mazowieckie Zdarzenie Muzealne – Wierzba”. Za pracę nad książką oraz wystawą „Wokół Maltańskiego Krzyża” Delesowi przyznano Krzyż Oficerski Orderu „Pro Merito Melitensi”.
Autorzy
Szymon Żuchowski (oprac.)National Library (Warsaw) Polska
https://orcid.org/0000-0001-7190-5999
poeta, krytyk muzyczny, tłumacz. Studiował lingwistykę stosowaną na Uniwersytecie Warszawskim. Tłumacz czasopisma naukowego Polish Libraries. W 2014 roku laureat II nagrody za przekład (z języka hiszpańskiego) X Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania (I nagrody nie przyznano). W 2012 roku nominowany do Nagrody Głównej na XVIII Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Jacka Bierezina, w 2017 nominowany do finału Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K. I. Gałczyńskiego.
Statystyki
Abstract views: 145PDF downloads: 47
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Przemysław Deles, Szymon Żuchowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
