Georg Büchner – anatom

Jan Balbierz

Abstrakt

Artykuł jest omówieniem monografii Anny R. Burzyńskiej Atlas anatomiczny Georga Büchnera. Pokazuje, że autorka interpretuje teksty literackie i naukowe niemieckiego pisarza poprzez teorie Michela Foucaulta, ale rozbudowuje je o szeroki kontekst związany z historią idei i nauki, szczególną uwagę poświęcając interferencjom dyskursu medycznego i literackiego. Podstawowym tematem książki jest materialność kultury, objawiająca się w różnych jej aspektach: jako materialność manuskryptu (znakomita większość tekstów Büchnera nie była wydana za jego życia, a rękopisy zawierają szereg wersji tych samych scen, są ponadto trudno czytelne i zniszczone), jako filozoficzno-materialistyczna interpretacja rzeczywistości politycznej (w Gońcu Heskim Büchner posługuje się statystykami i danymi gospodarczymi w celu ukazania materialnych aspektów nierówności społecznych), a wreszcie na poziomie opisów cielesności (Büchner jest zafascynowany ciałem ludzkim, chorobą, fizycznością istnienia, a zarazem jako naukowiec podejmuje się analizy budowy ciała kręgowców). Artykuł ukazuje, jak twórczość pisarza otwiera się na współczesne teorie literaturoznawcze i kulturowe, od poststrukturalizmu, przez postsekularyzm, aż po somatopoetykę.