«Córka źle strzeżona» – baletowe wcielenie sentymentalizmu
Abstrakt
Artykuł przedstawia analizę Córki źle strzeżonej, znanej jako najdłużej utrzymujące się dzieło w repertuarze baletowym na całym świecie. Do jej powstania w 1789 roku przyczynił się sentymentalizm, który wpłynął również na balet, odciskając swoje piętno na formie i treściach tej dziedziny sztuki. Kontekstem dla niniejszego studium Córki źle strzeżonej Jeana Daubervala (pomysłodawcy i pierwszego choreografa) są estetyczne, filozoficzne i kulturowe poglądy i założenia wielkich osiemnastowiecznych myślicieli (np. Jean-Jacquesa Rousseau i Denisa Diderota). Ich idee stały się podwalinami nowoczesnej sztuki baletowej, na którą duży wpływ wywarł także jeden z największych reformatorów sztuki tańca, Jean Georges Noverre. Jego uczeń, Dauberval, korzystając z zasad opracowanych przez Noverre'a, stworzył balet komiczny i przełamał monopol modnych wówczas baletów tragicznych. Dzięki wartkiej akcji, nieco naiwnej, acz zabawnej fabule i licznym urokliwym sekwencjom choreograficznym, Córka źle strzeżona bawi nawet współczesną publiczność. Oprócz analizy relacji między założeniami sentymentalizmu a formą i treścią spektaklu baletowego, w artykule omówiono jedną z najsłynniejszych XX-wiecznych choreografii do baletu, autorstwa Fredericka Ashtona, która do dziś wykonywana jest przez wiele zespołów na całym świecie.
Słowa kluczowe:
balet, historia baletu, taniec, historia tańca, Jean Georges Noverre, Jean Dauberval, «Córka źle strzeżona», sentymentalizmBibliografia
Cahusac, Louis, de. La Danse ancienne et moderne ou traité historique de la danse. La Haye, 1754.
Google Scholar
Dębowski, Marek. Wstęp do: Diderot, Denis, Pisma estetycznoteatralne, 5–37.
Google Scholar
Diderot, Denis. Pisma estetycznoteatralne. Tłumaczenie Marek Dębowski et al. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
Google Scholar
Noverre, Jean Georges. Teoria i praktyka tańca prostego i komponowanego, sztuki baletowej, muzyki, kostiumu i dekoracji. Tłumaczenie Irena Turska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959.
Google Scholar
Rousseau, Jean-Jacques. Nowa Heloiza. Tłumaczenie Ewa Rzadkowska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962.
Google Scholar
Rzadkowska, Ewa. Wstęp do: Rousseau, Nowa Heloiza, iii–lxiv.
Google Scholar
Sobol, Elżbieta, i Lidia Drabik, red. Mały słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.
Google Scholar
Szmydtowa, Zofia. „Jan Jakub Rousseau: Dzieło i recepcja”. W: Rousseau – Mickiewicz i inne studia, 7–34. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961.
Google Scholar
Turska, Irena. Krótki zarys historii tańca i baletu. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009.
Google Scholar
Turska, Irena. Przewodnik baletowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1989.
Google Scholar
Vaughan, David. Frederick Ashton i jego balety. Tłumaczenie Ludwika Woźnicka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
Google Scholar
Wysocka, Tacjanna. Dzieje baletu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
Google Scholar
Autorzy
Agnieszka NarewskaUniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0002-4470-0522
doktorantka Wydziału Polonistyki UJ. Absolwentka Krakowskiej Zawodowej Szkoły Baletowej, mgr filologii polskiej i mgr sztuki. Studiowała Komparatystykę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Choreografię i Teorię Tańca na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina. Od 2010 roku nauczycielka tańca klasycznego i historii tańca w KZSzB. Na UJ prowadzi kurs „Zatańczyć literaturę. Choreograficzne inscenizacje dzieł Szekspira”. Publikuje na taniecPOLSKA.pl, w Teatrze, Ogrodach Nauk i Sztuk, a także w monografiach pokonferencyjnych. Członkini Polskiego Forum Choreologicznego.
Statystyki
Abstract views: 156PDF downloads: 51
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Agnieszka Narewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor/ka udziela niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowuje nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Zgłaszając artykuł do publikacji, autor/ka wyraża zgodę na jego udostępnianie na licencji CC BY 4.0.
Od zeszytu 1/2018 do zeszytu 3/2022 artykuły publikowane były na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy/ki udzielali niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w "Pamiętniku Teatralnym", zachowywali nieograniczone prawa autorskie, ale zobowiązywali się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
