TY - JOUR AU - Brzozowska, Sabina PY - 2022/06/29 Y2 - 2024/03/29 TI - Opium nieszkodliwe teatru, czyli o «Tragedii Eumenesa» Tadeusza Rittnera JF - Pamiętnik Teatralny JA - PT VL - 71 IS - 2 SE - Historie teatru: Powroty DO - 10.36744/pt.1017 UR - https://czasopisma.ispan.pl/index.php/pt/article/view/1017 SP - 57-82 AB - <p>Zbigniew Raszewski uznał <em>Tragedię Eumenesa</em> za jedną z najgorszych sztuk Tadeusza Rittnera. W artykule podjęto próbę polemiki z opinią Raszewskiego. Uwzględniono życzliwe recenzje po premierze w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w 1920 i pozytywną opinię Lesława Eustachiewicza z 1961, a także recenzje po niepowodzeniu sztuki na deskach Reduty w 1922 roku, które paradoksalnie odsłoniły potencjał tekstu <em>Tragedii Eumenesa</em>, czyli możliwość wystawiania go w różnych konwencjach. Podstawą polemiki jest uważna lektura rękopisu. Komedia Rittnera posługuje się poetyką groteski, farsy, ironii, przede wszystkim jednak operuje jawną teatralnością oraz kategorią snu jako niby-rzeczywistości. Autorka znajduje podstawy teoretyczne tego późnego dramatu Rittnera w jego programowym artykule <em>O snach i bajkach</em> (1909), w którym pisarz nie odżegnuje się od kiczu i baśniowej rekwizytorni. Analiza utworu prowadzi do wniosku, że w <em>Tragedii Eumenesa</em> Rittner świadomie dialoguje z estetyką schyłku monarchii habsburskiej, z jej fascynacją maskaradą i teatrem hiszpańskim oraz poetyką snu i awanturniczej baśniowości, a zarazem otwiera tekst na liczne możliwości inscenizacyjne.</p> ER -