TY - JOUR AU - Bolesławska-Lewandowska, Beata PY - 2022/12/31 Y2 - 2024/03/29 TI - Poezja Zbigniewa Herberta jako inspiracja kompozycji Zygmunta Mycielskiego JF - Muzyka JA - m VL - 67 IS - 4 SE - Artykuły DO - 10.36744/m.1537 UR - https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/1537 SP - 63-80 AB - <p>Zygmunt Mycielski w swej twórczości kompozytorskiej wielokrotnie inspirował się poezją. Słowo uruchamiało jego muzyczną wyobraźnię, wielokrotnie wyznaczając nie tylko nastrój kompozycji, ale i jej strukturę. Niekiedy, jak w przypadku <em>II Symfonii</em> (1961) czy <em>Sześciu pieśni na orkiestrę</em> (1978) kompozytor zrezygnował ostatecznie z ujawniania poetyckich pierwowzorów, które legły u podstaw powstania jego dzieł. Informacje na ich temat ujawniają dopiero szkice kompozytorskie oraz zachowana korespondencja. W przypadku pieśni sytuacja wydaje się prostsza. Słowo wybranych wierszy pozostaje dla kompozytora najważniejsze, muzyka ma je dopowiadać i wzmacniać. Przy czym niejednokrotnie twórca dokonuje zmian w tekście poetyckim, wybierając z dłuższych poematów poszczególne wersy i układając z nich własną niejako całość, by ją następnie umuzycznić.</p><p>Szczególną rolę odgrywają w muzyce Zygmunta Mycielskiego utwory inspirowane poezją polskich autorów XX wieku: Czesława Miłosza (cykl <em>Ocalenie </em>na baryton lub mezzosopran i fortepian, 1946–48), Jarosława Iwaszkiewicza (<em>Brzezina </em>na sopran i fortepian, 1951; cykl <em>Krągły rok </em>na tenore profondo i fortepian, 1965–68), Pawła Hertza (<em>Nowy lirnik mazowiecki</em> na sopran, baryton, chór mieszany i orkiestrę, 1955), Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (<em>Portret Muzy</em> na recytatora, małą orkiestrę i chór mieszany, 1947; <em>Kwiaty na tor</em> na chór mieszany, 1949). Kompozytor był z tymi twórcami zaprzyjaźniony, a ich poezja oddziaływała mocno na jego muzyczną wyobraźnię. Podobnie jest w przypadku twórczości Zbigniewa Herberta, którego kompozytor znał od lat pięćdziesiątych XX wieku. Wiersze poety zainspirowały dwie kompozycje Mycielskiego – <em>Sześć pieśni na orkiestrę </em>(1978) oraz <em>Osiem pieśni do słów Zbigniewa Herberta </em>na baryton i fortepian (1984). Artykuł przybliża obydwa te utwory w świetle ich związków z poezją Herberta, ukazując szerszy kontekst ich powstania, z uwzględnieniem niepublikowanych źródeł zachowanych w archiwum kompozytora, w tym szkiców do obu utworów oraz korespondencji.</p><p>Szczególną rolę odgrywają w muzyce Zygmunta Mycielskiego utwory inspirowane poezją polskich autorów XX w.: Czesława Miłosza (cykl <em>Ocalenie </em>na baryton lub mezzosopran i fortepian, 1946–48), Jarosława Iwaszkiewicza (<em>Brzezina </em>na sopran i fortepian, 1951, cykl <em>Krągły rok </em>na baryton i fortepian, 1965–68), Pawła Hertza (<em>Nowy lirnik mazowiecki </em>na sopran, baryton, chór mieszany i orkiestrę, 1955), Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (<em>Portret Muzy </em>na recytatora, małą orkiestrę i chór mieszany, 1947, <em>Kwiaty na tor </em>na chór mieszany, 1949). Kompozytor był z tymi twórcami zaprzyjaźniony, a ich poezja oddziaływała mocno na jego muzyczną wyobraźnię. Podobnie jest w przypadku twórczości Zbigniewa Herberta, którego kompozytor znał od lat pięćdziesiątych XX wieku. Wiersze poety zainspirowały dwie kompozycje Mycielskiego – <em>Sześć pieśni na orkiestrę </em>(1978) oraz <em>Osiem pieśni do słów Zbigniewa Herberta </em>na baryton i fortepian (1984). Artykuł przybliża obydwa te utwory w świetle ich związków z poezją Herberta, ukazując szerszy kontekst ich powstania, z uwzględnieniem niepublikowanych źródeł zachowanych w archiwum kompozytora, w tym szkiców do obu utworów oraz korespondencji.</p> ER -