Zdalne kino. Samotność widza wobec zmysłowego charakteru recepcji filmu

Łucja Demby

lucja.demby@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8786-9849

Abstrakt

Autorka zwraca uwagę na nowe zjawisko, jakie pojawiło się w czasie epidemii koronawirusa: tzw. zdalne kino. Zastanawia się, pod jakim względem ta nowa sytuacja różni się od zwyczajnego oglądania filmu online. Rozważania te są prowadzone w kontekście wybranych wątków teorii filmu dotyczących dystansu widza wobec filmu i przede wszystkim wobec innych widzów na sali kinowej. Autorka odnosi się do dominującej w ostatnich latach sensuous theory, ale także do wcześniejszych koncepcji teoretycznych (m.in. do teorii psychoanalitycznej), podkreślając, że dzisiejsza refleksja nad filmem jest w nich w dużym stopniu zakorzeniona. W doświadczeniu kina najbardziej interesuje ją paradoksalna samotność widza. Autorka odnosi się także do przykładów filmowych, wśród których na plan pierwszy wysuwa się Ucieczka z kina Wolność (1990) Wojciecha Marczewskiego.


Słowa kluczowe:

teoria filmu, teoria widza filmowego, doświadczenie filmowe, kino zdalne, teoria zmysłowa

Barthes, R. (1993). Wychodząc z kina (tłum. Ł. Demby). W: W. Godzic (red.), Interpretacja dzieła filmowego. Antologia przekładów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Budzik, J. (2012). Dotyk światła. O zmysłowym doznawaniu kina. Katowice: Wydawnictwo FA-art.
  Google Scholar

Chareyron, R. (2013). Comprendre par les sens: Pour une rapproche tactile de „L’Apollonide”. Entrelacs. Cinéma et audiovisuel, 10, ss. 1-10. https://doi.org/10.4000/entrelacs.528
DOI: https://doi.org/10.4000/entrelacs.528   Google Scholar

Chateau, D. (2009). Philosophie d’un art moderne: le cinéma. Paris: Éditions L’Harmattan.
  Google Scholar

Chyła, W. (1987). Spektakl filmowy: fenomen w stadium rozpoznania. W: J. Trzynadlowski (red.), Estetyka i struktura dzieła filmowego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  Google Scholar

Elsaesser T., Hagener M. (2015). Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły (tłum. K. Wojnowski). Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Grotowski, J. (1972). Święto. Odra, 6, ss. 47-51.
  Google Scholar

Gwóźdź, A. (red.) (2013). Pamięć kina. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
  Google Scholar

Hanich, J. (2014). Watching a Film With Others: Towards a Theory of Collective Spectatorship. Screen, 55 (3), ss. 338-359. https://doi.org/10.1093/screen/hju026
DOI: https://doi.org/10.1093/screen/hju026   Google Scholar

Hanich, J. (2018). The Audience Effect: On the Collective Cinema Experience. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  Google Scholar

Helman, A. (1994). Sposoby uprawiania teorii filmu. W: A. Gwóźdź (red.), Prędkość i przyjemność. Kielce: Wydawnictwo Szumacher.
  Google Scholar

Kowalkowska, J. (2008). Kinoman – miejski człowiek. Kultura Miasta, 2-3, ss. 35-37.
  Google Scholar

Koźmińska, A. (2014). Spotkania z filmem w przestrzeni miejskiej na przykładzie nieformalnych publicznych projekcji w Krakowie. Niepublikowana praca magisterska. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Sztuk Audiowizualnych.
  Google Scholar

Lubelski, T. (1987). Interpretacja Jungiem podszyta (na przykładzie „Osiem i pół” i innych filmów o samourzeczywistnieniu). W: M. Czerwiński (red.), Interpretacja dzieła. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
  Google Scholar

Malzacher, F. (2015). Jest słowo na takich jak wy: publiczność. Widz jako zły świadek i zły voyeur. W: K. Tórz (red.), Tak jakby nic się nie wydarzyło. Teatr Forced Enterainment. Poznań – Kraków: Fundacja Malta&Ha!art.
  Google Scholar

Metz, C. (1977). Le signifiant imaginaire. Psychanalyse et cinéma. Paris: Union Générale d’Editions.
  Google Scholar

Moaddab, E. (2014). Audience Embodiment in Haptic Space of Film. European Online Journal of Natural and Social Sciences (Special Issue on Architecture, Urbanism, and Civil Engineering), 3 (4), ss. 55-65. https://pdfs.semanticscholar.org/f371/6846ea4568e74b4c5baeeb07459499df39f2.pdf
  Google Scholar

Pallasmaa, J. (2012). Oczy skóry. Architektura i zmysły (tłum. M. Choptiany). Kraków: Fundacja Instytut Architektury.
  Google Scholar

Poirier, N. (2018, 31 stycznia). Le spectateur de cinéma. Débordements. http://www.debordements.fr/Le-spectateur-de-cinema
  Google Scholar

Rek, J. (1982). Między filmowym analfabetyzmem a kompetencją. Przyczynek do antropologii filmu. W: A. Helman, W. Godzic (red.), Film: tekst i kontekst. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  Google Scholar

Schefer, J.-L. (1980). L’homme ordinaire du cinema. Paris: Cahiers du Cinéma – Gallimard.
  Google Scholar

Stańczyk, M. (2015). Zmysłowa teoria kina. Ekrany, 3-4, ss. 70-75.
  Google Scholar

Stańczyk, M. (2020). Ucieleśnione doświadczenie kinowe. „Sensuous theory” i jej krytyczny potencjał. Niepublikowana praca doktorska. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Sztuk Audiowizualnych.
  Google Scholar

Wilde, E. (1991). O języku i stylu współczesnej teorii filmu. W: A. Helman (red.), Autor –film – odbiorca. Wrocław: Wiedza o kulturze.
  Google Scholar

Zimmer, C. (1977). Procès du spectacle. Essai sur le cinéma et les autres formes de spectacle. Paris: Ed. PUF.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2020-11-13

Cited By / Share

Demby, Łucja (2020) „Zdalne kino. Samotność widza wobec zmysłowego charakteru recepcji filmu”, Kwartalnik Filmowy, (111), s. 164–178. doi: 10.36744/kf.402.

Autorzy

Łucja Demby 
lucja.demby@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-8786-9849

Dr hab., profesor w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Interesuje się teorią i analizą filmu, prowadzi także badania interdyscyplinarne z pogranicza filmu, muzyki i teatru. Autorka książki Poza rzeczywistością. Spór o wrażenie realności w historii francuskiej myśli filmowej (2002). Jej książka Harmonia świata. Twórczość filmowa Nikity Michałkowa (2009) jest pierwszą naukową monografią dorobku rosyjskiego reżysera. W ostatnich latach przedmiotem jej zainteresowania jest także polski serial telewizyjny.



Statystyki

Abstract views: 515
PDF downloads: 476


Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Łucja Demby

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.